Thơ Haiku tự do Nhật Bản khởi đầu từ Hekigoto Kawahigashi (河東碧梧桐) (1873-1937) và sau đó được tiếp nối bởi Seisensui Ogiwara (荻原井泉水) (1884-1976), Hosai Ozaki (尾崎放哉) (1885-1926), và Santoka Taneda (種田山頭火) (1882-1940)... Đặc trưng của trường phái thơ này là không cần đến quý ngữ và không phải câu nệ vào hình thức 5/7/5 như Haiku truyền thống. Hosai Ozaki có thể được xem là nhà thơ thành công nhất của trường phái này với nhiều bài Haiku được đánh giá là đặc sắc khó quên. 

Trong số này, chúng tôi xin được giới thiệu chùm Haiku tự do của Seisensui Ogiwara và Hosai Ozaki. Bàng bạc trong mỗi bài thơ là niềm cô đơn của thân phận con người mà chúng ta có thể cảm nhận được mặc dù bị giới hạn bởi ngôn ngữ. Nhiều bài thơ tinh tế sâu sắc nhưng cũng vô cùng đơn giản mà nếu như biết tiếng Nhật, đọc qua một lần chúng ta có thể nhớ được ngay.  

Seisensui Ogiwara

1.

たんぽぽたんぽぽ砂浜に春が目を開く
Trên bờ biển cát
Bồ công anh, bồ công anh
Mùa xuân mở mắt

2.

空をあゆむ朗朗と月ひとり
Đi qua trời thẳm
Vầng trăng kia
Bao giờ cũng sáng một mình

3.

うちの蝶としてとんでいるしばらく
Quanh quẩn bên ta
Lâu rồi
Bướm thành bướm nhà

4.

月光ほろほろ風鈴に戯れ
Ánh trăng tràn ngập,
đùa giỡn phong linh

5.

こだま
「おーい」と淋しい人
「おーい」と淋しい山
Tiếng vọng
“Này”, người cô đơn nói
“Này”, núi cô độc đáp lời

6. 

石と石　月夜　寄りそう
Trong đêm trăng sáng
Những hòn đá
Ghì chặt lấy nhau

7. 

佛を信ず麦の穂の青きしんじつ
Tin vào Phật
Sự thật màu xanh
Nơi ngọn lúa mạch

8.

すべてを失うた手と手が生きて握られる
Đánh mất tất cả
Chỉ bàn tay còn sống
Nắm chặt lấy nhau

9. 

月ばかりの月である空
Một vùng trời
Tràn ngập trăng và trăng

Hosai Ozaki 

1.

山に登れば淋しい村がみんな見える
Lên núi cao sẽ thấy
Tất cả mọi người
Trong ngôi làng cô đơn

2.

働きに行く人ばかりの電車
Trên chuyến tàu điện
Chỉ toàn thấy
Những người đi làm mà thôi

3.

壁の新聞の女はいつも泣いて居る
Người con gái
Trên tờ báo dán tường
Lúc nào cũng khóc

4.

入れものが無い両手で受ける
Không có túi đựng
Xin nhận
Bằng cả hai tay

5.

心をまとめる鉛筆とがらす
Tôi dồn tâm lực
Mài sắc chiếc bút chì

6.

月夜の葦が折れとる
Đám lau sậy
Gãy
Trong đêm trăng

7.

春の山のうしろから煙が出だした
Khói dâng cao
Phía sau ngọn núi mùa xuân

8.

沈黙の池に亀一つ浮き上る
Một chú rùa
Nổi lên
Trên cái ao trầm mặc

9.

淋しい寝る本がない
Không có sách đọc
Tôi đi ngủ
Trong nỗi quạnh hiu

10.

爪切つたゆびが十本ある
Tôi cắt móng tay
Bàn tay mười ngón

11.

一人の道が暮れて来た
Con đường một mình
Ngả bóng
Hoàng hôn