Junichi Mitsubori - người truyền cảm hứng Wagashi

Văn hóa Nhật Bản • May 18, 2018

Bài: Lăng Vi/ Ảnh: Junichi Mitsubori Artist

Hoàn toàn vượt lên trên hình ảnh bánh ngọt thông thường, những chiếc bánh Wagashi của nghệ nhân Junichi Mitsubori khiến chúng ta tưởng như đang chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật. Những đóa hoa cúc sống động với cánh hoa mềm mại, uyển chuyển,... khiến bao người trầm trồ mãi không thôi.

Junichi Mitsubori

Nghệ nhân Junichi Mitsubori trong buổi Workshop (Ảnh: Bà Nội Trợ Tài Danh)

Vào đầu tháng 4 vừa qua, những người yêu thích bánh ngọt truyền thống Nhật Bản ở Việt Nam đã có dịp chiêm ngưỡng và thực hành từng công đoạn làm bánh Wagashi dưới sự hướng dẫn tận tình của nghệ nhân Junichi Mitsubori đến từ Nhật Bản. Từ những kiến thức cơ bản về công đoạn làm nhân Anko cực kì quan trọng trong quá trình làm bánh Wagashi đến phương pháp tạo màu loang cho vỏ bánh,... tất cả đều được anh chỉ dẫn hết sức nhiệt tình. Chắc chắn đây sẽ là một trải nghiệm không thể nào quên đối với các học viên.

Đây là lần đầu tiên Mitsubori đến Việt Nam, theo lời mời của tiệm bánh Wagashi House (Hà Nội) và trung tâm Bà Nội Trợ Tài Danh (Sài Gòn). Nghệ nhân trẻ cho biết anh rất hứng thú với chuyến đi lần này. Anh đã có dịp thưởng thức nhiều món ăn đặc sản, kén du khách nước ngoài như ốc, trứng cút lộn,... thậm chí đã nếm thử cả mắm tôm! Theo anh, ẩm thực Việt Nam và Nhật Bản rất gần gũi do có nhiều điểm tương đồng như nhiều món ăn Việt Nam sử dụng rau gia vị, thì Nhật Bản cũng có Yakumi; món ngọt Nhật Bản chủ yếu sử dụng đậu đỏ thì Việt Nam dùng đậu xanh. Ngoài ra, Việt Nam và Nhật Bản đều ăn rất nhiều các món cá. Đặc biệt, Mitsubori cũng nhận thấy người Việt Nam hiện nay rất quan tâm đến văn hóa Nhật Bản nói chung và Wagashi nói riêng. Có lẽ đó là một trong những lý do khiến anh đồng ý lời mời ghé thăm Việt Nam lần này.

Từ giã ước mơ nhạc sĩ để trở thành nghệ nhân Wagashi

Xuất thân từ gia đình có truyền thống làm bánh Wagashi, nghệ nhân Junichi Mitsubori là thế hệ thứ ba kế thừa công việc của gia đình. Nhưng thật bất ngờ khi anh chia sẻ rằng, thuở bé anh chưa từng nghĩ đến việc sẽ trở thành nghệ nhân Wagashi, đơn giản vì khi đó mọi đứa trẻ đều thích vui chơi hơn là phụ giúp gia đình. Hơn nữa, anh cũng không có ham thích gì với những chiếc bánh, ước mơ khi đó của anh chính là trở thành một nhạc sĩ, nghệ sĩ tài hoa như anh thường thấy trên TV. Tuy vậy, có lẽ nhờ phải thường xuyên phụ giúp gia đình, hằng ngày tiếp xúc với Wagashi, nên dần dà anh đã có thể làm Wagashi từ lúc nào không hay, giống như con trẻ học nói nhờ lắng nghe ngôn ngữ mỗi ngày.

Những chiếc bánh Hoa cúc làm từ kỹ thuật Hasami của nghệ nhân Junchi Mitsubori (Ảnh: Junchi Mitsubori)

21 tuổi, Mitsubori theo học chuyên ngành Wagashi ở trường Ecole De Patisserie De Tokyo trong 2 năm. Ở đây, anh đã học được nhiều kiến thức hữu ích và kỹ thuật quan trọng, trong đó có kỹ thuật Hasami - dùng kéo bấm chuyên dụng cắt tỉa bánh Wagashi - kỹ thuật góp phần tạo dựng nên tên tuổi anh sau này. Sau khi tốt nghiệp, anh tiếp tục phụ giúp ở cửa tiệm Wagashi của gia đình nhưng lại cảm thấy vô cùng buồn chán vì không thể thực hiện được ước mơ nhạc sĩ. Cho đến một ngày nọ, khi anh được mời sang Mỹ trình diễn kỹ thuật làm bánh Wagashi. Ban đầu hoàn toàn không có hứng thú gì nhưng khi nhận được sự vui thích, thán phục, trầm trồ của mọi người, Mitsubori đã rất ngạc nhiên và chợt nghĩ “Có lẽ cái này cũng hay ho đấy nhỉ!”. Anh muốn thể hiện nhiều hơn nữa, muốn mang đến sự thích thú cho nhiều người hơn nữa và để thực hiện được điều này, chỉ còn cách phải học hỏi, trau dồi và rèn luyện nhiều hơn nữa về kỹ thuật Wagashi.

Không ngừng sáng tạo và theo đuổi vẻ đẹp tối giản

Hầu hết tất cả những kỹ thuật truyền thống anh đều học được từ bố, đặc biệt kỹ thuật Hasami đã được anh liên tục luyện tập rồi thực hành trong suốt 20 năm và đạt đến trình độ bậc thầy. Những chiếc bánh hoa cúc xinh đẹp với cánh hoa nhỏ nhắn, đều đặn, được cắt tỉa tỉ mỉ và chính xác không chỉ thể hiện khả năng tập trung cao độ mà còn có kỹ thuật điêu luyện khó ai sánh kịp. Không dừng lại ở những kiểu dáng cơ bản, Mitsubori còn sáng tạo thêm những thiết kế lộng lẫy khác, mới mẻ và vô cùng độc đáo.

Một tác phẩm Wagashi Hoa cúc với tạo hình mới mẻ sáng tạo từ kỹ thuật Hasami (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Một kỹ thuật khác hoàn toàn mới mẻ và độc quyền sáng tạo của Mitsubori không thể không kể đến chính là kỹ thuật cắt tỉa bánh bằng kim. Sử dụng 2 chiếc kim dài như đôi đũa, Mitsubori khéo léo chuốt từng cánh hoa và cho ra đời những chiếc bánh hoa cúc sống động, mềm mại và uyển chuyển như hoa thật.

Những tác phẩm Wagashi Hoa cúc làm bằng kỹ thuật tỉa kim độc quyền của nghệ nhân Mitsubori. Thật không thể mường tượng nổi độ khó của kỹ thuật này! (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Bên cạnh đó, Mitsubori cũng chia sẻ anh đặc biệt yêu thích dùng kỹ thuật làm bánh Wagashi để mô phỏng sự vật xung quanh mình. Bạn có ngạc nhiên không nếu biết những miếng Sushi đầy hấp dẫn và khay thức ăn Osechi dưới đây hoàn toàn được làm từ bánh kẹo. Hay tiểu cảnh đầy âm hưởng mùa thu với lá đỏ và chú quạ đen, rồi bức tượng Phật giữa đầm sen đầy tinh tế và thanh tao này,... tất cả đều là bánh kẹo! Mitsubori cho biết, thường xuyên quan sát và mô phỏng đến từng chi tiết nhỏ nhặt cũng là một phương pháp rèn luyện khả năng tạo hình, thiết kế kiểu dáng cho Wagashi của anh. Đối với anh, Wagashi chính là nghệ thuật của sự tối giản, để tạo nên một chiếc bánh Wagashi với kiểu dáng tinh tế, gọn gàng và vừa vặn các đường nét, anh phải trải qua nhiều lần phác thảo, lựa chọn và lược bỏ những chi tiết thừa.

Tiểu cảnh mùa thu với từng chi tiết sống động y như thật là một tuyệt tác Wagashi của Mitsubori (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Tượng Phật trên đài sen bằng Wagashi (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Tác phẩm Hoa sơn trà này hoàn toàn có thể ăn được! (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Một tác phẩm bằng bánh kẹo đáng kinh ngạc khác của Mitsubori (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Những miếng Sushi Wagashi này sẽ mang đến trải nghiệm thú vị nếu bạn có cơ hội nếm thử chúng (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Đỉnh cao của nghệ thuật tối giản trong các tác phẩm của Mitsubori phải kể đến dòng bánh Tamahana Jakka, sản phẩm sáng tạo của riêng anh. Kiểu bánh này có dáng tròn, thường màu trắng và điểm nhấn nằm trên bề mặt bánh gây ấn tượng mạnh mẽ về nét đẹp tinh tế của sự tối giản, không thừa không thiếu một chi tiết nào, khiến người thưởng lãm cảm thấy vô cùng thích thú.

Dòng bánh Tamahana Jacca nổi bật với thiết kế tối giản đặc sắc (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Hình ảnh núi Phú Sĩ bên những con sóng bạc đầu đặc trưng của Nhật Bản được khắc họa tinh tế và sống động chỉ với vài đường nét (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Tác phẩm "Orizuru" cũng là một trong những chiếc bánh thuộc dòng Tamahana Jacca (Ảnh: Junichi Mitsubori)

Trở lại với câu chuyện ước mơ, nếu như trước đây Mitsubori khao khát được trở thành nhạc sĩ thì giờ đây, mong ước cháy bỏng trong trái tim anh chính là có thể truyền cảm hứng Wagashi đến thế hệ sau này. Ở tiệm bánh của anh, thi thoảng nếu may mắn người ta sẽ có thể thưởng lãm màn trình diễn kỹ thuật tỉa bánh và thưởng thức bánh của anh trong một bữa tiệc Trà đạo. Với những màn trình diễn tuyệt vời và sự sáng tạo không ngừng nghỉ, Junichi Mitsubori hi vọng rằng anh có thể gieo vào thế hệ sau ước mơ trở thành nghệ nhân Wagashi, tiếp nối những tinh hoa văn hóa truyền thống của xứ Phù Tang.

Lăng Vi/ kilala.vn