Trải nghiệm thiên nhiên giúp con trưởng thành

Trong những năm gần đây, từ khóa “Cho con trải nghiệm trong thiên nhiên” không chỉ là chủ đề giáo dục hot ở Việt Nam, mà ở Nhật nó đã được các nhà giáo dục khuyến khích phụ huynh từ trước đó khá lâu rồi. Bởi vì thiên nhiên là môi trường tuyệt vời nhất để giúp con trẻ lớn lên khỏe mạnh với đầy đủ những kỹ năng sống cần thiết nhất thông qua những trải nghiệm phong phú.

Từ những năm 1980 khi làn sóng sử dụng các trò chơi công nghệ như tivi, máy tính, game trở nên phổ biến, sinh hoạt thường ngày của những đứa trẻ so với thế hệ cha mẹ chúng đã thay đổi đi rất nhiều. Hơn thế nữa, ngày nay trẻ con ở thành phố ít có cơ hội cho cơ thể vận động, trò chuyện và tiếp xúc với mọi người xung quanh, nghĩa là trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày trẻ đã bị mất đi một môi trường để học tập những kỹ năng mềm cần thiết để trưởng thành.

Những trải nghiệm như được thảnh thơi ngắm nhìn bầu trời đầy sao, “nhìn thấy khoảnh khắc mặt trời mọc, mặt trời lặn”, “được tắm ở biển và ở sông”, “được đi bắt bướm, bắt ve, chuồn chuồn”, càng ngày càng ít đi. Một báo cáo ở Nhật năm 2005 thấy có 35% trẻ em Nhật chưa từng được một lần đi bắt sâu, 43% chưa từng được ngắm bình minh và hoàng hôn.

1. Trẻ sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu thiếu trải nghiệm thiên nhiên? 

Những đứa trẻ suốt thời kỳ ấu thơ chỉ tiếp xúc với máy vi tính, game và tivi mà không biết đến việc lấm lem bùn đất khi chơi ngoài trời, vào thời kỳ trưởng thành và bắt đầu làm việc ngoài xã hội, thường gặp phải rất nhiều những khó khăn. Không chỉ kém khả năng giao tiếp với người khác, mà họ còn không biết cách thừa nhận quan điểm của người khác, luôn cho mình là trung tâm và hiếu thắng khi tranh luận. Thực tế ngày nay xã hội Nhật cũng đang phải đối mặt với vấn đề là tỉ lệ thanh niên trầm cảm không thích giao tiếp với mọi người tăng lên, và ở công ty thì rất nhiều nhân viên trẻ ngại trò chuyện và tiếp xúc với cấp trên. 

Vì ít được trải nghiệm với thiên nhiên, họ không được nuôi dạy một tâm hồn biết rung động và cảm thụ cái đẹp. Giống như người Việt hay ví von là “gà công nghiệp”, rất nhiều trong số họ thiếu những thường thức cơ bản về cuộc sống, về những hiện tượng sư vật xung quanh mình.

2. Sức mạnh thiên nhiên đối với sự phát triển tâm hồn và trí tuệ trẻ thơ 

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng những trẻ em được nhiều cơ hội trải nghiệm thiên nhiên sẽ “có tự tin về thể lực cá nhân”, “có nhiều môn học giỏi”, “quan tâm đến môi trường”, và “có năng lực giải quyết vấn đề cũng như tâm hồn giàu tính nhân văn”. Bởi vì thông qua quá trình trải nghiệm thiên nhiên cùng bạn bè, trẻ cảm nhận được giá trị chủ thể của bản thân cũng như niềm vui về cuộc sống. Những hoạt động vận động sẽ giúp trí não suy nghĩ tích cực, giảm đi suy nghĩ tiêu cực. Tiếp xúc với thiên nhiên phong phú sẽ giúp trẻ biết rung động với cái đẹp, nuôi dưỡng tâm hồn nhân văn và hướng thiện hơn.

3. Cùng con trải nghiệm thiên nhiên để gắn kết yêu thương 

Những ngày cuối tuần, đến bất kỳ công viên nào của Nhật bạn cũng sẽ bắt gặp hình ảnh những đứa trẻ vui đùa thỏa thích cùng bố mẹ hay bạn bè. Hình ảnh các ông bố kiên nhẫn chơi cùng con ở công viên, quan sát, canh chừng đề phòng con ngã đã trở nên quen thuộc. Đó cũng chính là cách mà phụ huynh Nhật thể hiện tình yêu với con mình.

Những năm gần đây, các trung tâm hỗ trợ hoạt động trải nghiệm thiên nhiên dành cho gia đình cũng ngày càng phát triển ở Nhật. Vào những dịp nghỉ cuối tuần, nghỉ hè và nghỉ đông, trẻ còn có cơ hội trải nghiệm chuyến dã ngoại dài ngày cùng bố mẹ.

Câu cá ở sông, hái hoa quả 

Nhật Bản có rất nhiều sông, sông dốc và lòng nông gần như suối nên trẻ con có thể tha hồ chơi dưới sông nhỏ. Ngay cả ở thủ đô Tokyo cũng có rất nhiều địa điểm để trẻ có thể câu cá, nghịch nước, bắt cá hay quan sát cá bơi dưới dòng nước.

Chơi ở sở thú, trang trại 

Nếu bạn muốn nuôi dưỡng tâm hồn nhân văn cho trẻ thì hãy để trẻ tiếp xúc thường xuyên với động vật ngay từ khi còn nhỏ. Chính vì thế không chỉ có vườn bách thú mà cả những trang trại nuôi bò và nuôi cừu cũng rất thu hút các em nhỏ vào dịp cuối tuần.

Leo núi 

Với một đất nước nhiều núi như Nhật Bản thì nhiều trẻ em đã được rèn luyện thói quen leo núi ngay từ khi còn nhỏ. Leo núi chính là một môn thể thao trải nghiệm rèn luyện cho trẻ rất nhiều kỹ năng về thể lực, vận động, cách xử lí vấn đề.

Thám hiểm trong rừng 

Thám hiểm trong rừng giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên mỗi mùa, học cách thích ứng với thời tiết và kỹ năng xử lí vấn đề. Việc quan sát thiên nhiên hoang dã, được cắm trại và ngắm bầu trời sao là trải nghiệm tuyệt vời để nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên.

Trồng lúa, làm nông nghiệp 

Trẻ được về vùng quê và trồng lúa hay trồng rau cùng với nông dân, sau đó đến kỳ thu hoạch sẽ lại về để thu hoạch thành quả. Chính những trải nghiệm lấm lem với bùn đất, nỗi vất vả khi trồng từng cây lúa dưới cái nắng và cảm giác sung sướng khi được ngắm nhìn và tận hưởng thành quả sẽ khiến trẻ biết trân trọng từng hạt gạo, trân trọng công sức của người nông dân, cũng như nuôi dưỡng động lực cố gắng cho chính bản thân mình. Môi trường trong lành và yên tĩnh của thiên nhiên nơi vùng quê cùng nhịp sống chậm là một liều thuốc bổ trợ tinh thần tuyệt vời để xoa dịu tâm hồn và gắn kết cả gia đình.

Nguyễn Thị Thu/ kilala.vn