Ekiben – hộp cơm mang đến niềm vui khi du lịch bằng xe điện

Ekiben là gì?

“Ekiben - 駅弁” được rút gọn từ cụm từ “eki uri bento”, tức cơm hộp được bán ở nhà ga hoặc trên các tuyến tàu, đặc biệt là những tuyến tàu đường dài. Khác với những bữa trưa được đóng hộp sẵn khác, sự đa dạng và đặc biệt của Ekiben chính là việc sử dụng các nguyên liệu đặc sản của từng vùng, từng địa phương.

Nguồn gốc của Ekiben

Những câu chuyện về nguồn gốc của Ekiben có rất nhiều, tuy nhiên đa số đều cho rằng Ekiben xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1885. Khi mạng lưới đường sắt trên toàn quốc được mở rộng và việc di chuyển đường dài ngày càng tăng, nhu cầu ăn uống trên tàu tăng cao và các loại Ekiben cũng dần trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, ở giai đoạn đó, Ekiben rất đơn giản và cũng không có nhiều sự lựa chọn như hiện nay.

Kể từ những năm 1910, những hộp cơm Ekiben mang hương vị địa phương bắt đầu xuất hiện trên khắp Nhật Bản. Nếu địa phương đó gần biển thì nguyên liệu chính cho các hộp Ekiben sẽ thường là tôm, cá, mực,... Ngược lại, nếu địa phương nào ở xa biển hơn thì nguyên liệu chính thường là thịt. 

Trong những năm 1950 - 1960, sự bùng nổ du lịch sau Thế chiến thứ hai cũng kích thích các mối quan tâm đối với Ekiben. Các sự kiện liên quan đến Ekiben bắt đầu được tổ chức ở nhiều nơi, giúp cho những người yêu thích Ekiben có thể dễ dàng tìm thấy món Ekiben mình thích mà không nhất thiết phải đi đến nhà ga địa phương.

Vào những năm 1960, người ta thường sử dụng tàu hỏa để di chuyển đường xa và đương nhiên cũng cần Ekiben đồng hành trong chuyến đi của họ. Những người bán Ekiben xuất hiện nhiều hơn, họ lấp đầy những chiếc tráp lớn của mình bằng vô số các loại Ekiben khác nhau. Họ rong ruổi dọc các con tàu để chờ thực khách gọi mua và mua bán thông qua cửa sổ toa tàu.

Tuy nhiên, đến năm 1970, mọi người bắt đầu di chuyển bằng ô tô riêng hoặc máy bay thay vì tàu hỏa; số lượng các nhà sản xuất Ekiben bắt đầu giảm khi ngành công nghiệp nhà hàng phát triển, thức ăn nhanh và cửa hàng tiện lợi trở nên phổ biến hơn; tàu hỏa được lắp thêm máy lạnh, thời gian di chuyển rút ngắn, thời gian tàu dừng giảm xuống; nhu cầu ăn uống trên tàu cũng giảm nên mọi người cũng ít mua thức ăn qua cửa sổ. Do đó hình ảnh những người bán Ekiben dạo cũng từ đó mà vơi dần đi.

Có thể nói năm 1956 là thời kì vàng son của Ekiben, nhưng sau khi bị suy thoái thì số lượng các nhà cung cấp Ekiben cũng giảm dần. Tuy nhiên, các nhà cung cấp lúc bấy giờ cũng đã cố gắng phát triển, đổi mới để duy trì hoạt động kinh doanh. Một trong những cách để phát triển và duy trì Ekiben chính là sử dụng các đặc sản địa phương. Các nhà cung cấp cũng cố gắng đáp ứng nhu cầu của khách du lịch hơn trước như kết hợp Ekiben với rượu vang hoặc sake, hoặc tạo ra những bao bì độc đáo có hình ảnh của linh vật địa phương hoặc các danh lam thắng cảnh nổi tiếng địa phương để du khách có thể giữ làm kỉ niệm. Đặc biệt nhất có thể kể đến hộp đựng Ekiben có thể tự hâm nóng.

Hơn nữa, các nhà cung cấp Ekiben không chỉ đợi khách đến tìm mình mà còn chủ động tham gia các sự kiện được tổ chức tại các cửa hàng bách hóa, siêu thị nhằm tìm kiếm các kênh bán hàng rộng hơn. Đặc biệt có thể kể đến các sự kiện Ekiben được tổ chức tại cửa hàng bách hóa Keio ở Shinjuku (Tokyo) và cửa hàng bách hóa Hanshin ở Osaka. Tại các sự kiện này, bạn có thể mua Ekiben từ khắp Nhật bản và có cảm giác được đi du lịch khắp nơi.

Đặc điểm của Ekiben

Ekiben được chia thành hai loại chính. Một là “Makunouchi bento”, thường có cơm, cá nướng, chả cá, dưa muối kiểu Nhật,... Đây là loại Ekiben bạn có thể tìm thấy ở bất cứ đâu trên đất nước Nhật Bản. Loại còn lại là Ekiben địa phương. Ekiben địa phương thường sử dụng các nguyên liệu và công thức chế biến món ăn theo vùng do đó mà thông qua Ekiben địa phương, bạn còn có thể được củng cố một cái nhìn sơ lược về văn hóa ẩm thực từng vùng mà bạn đi qua.  

Khác với các hộp cơm đóng sẳn ở cửa hàng tiện lợi hoặc siêu thị, Ekiben thể hiện truyền thống ẩm thực của các vùng khác nhau ở Nhật Bản bởi Ekiben là thực phẩm đặc sản chính hiệu. Ekiben khi được sản xuất trong các công ty gia đình thì lại càng đặc biệt hơn. Nếu trước đây Ekiben thường là dạng hộp bento làm từ những mảnh gỗ mỏng, bọc bằng giấy gọi là "kakegami" và buộc bằng dây thì ngày nay, Ekiben đựng trong hộp giấy trở nên phổ biến hơn. 

Ngày nay, chúng ta có nhiều cơ hội hơn để thưởng thức Ekiben tại các cửa hàng bách hóa và siêu thị. Tuy nhiên, thưởng thức Ekiben khi đi du lịch là một trải nghiệm đặc biệt đáng nhớ. Mỗi hộp Ekiben là kết quả của sự dày công sắp xếp làm sao để đảm bảo rằng mỗi hộp cơm đều có sự cân bằng mùi vị, màu sắc và chất dinh dưỡng.

Ekiben có giá trung bình từ 1.000 - 1.500 yên (khoảng hơn 200.000 - 300.000VND). Đây là một mức giá không rẻ đối với một suất ăn thông thường tuy nhiên Ekiben sẽ làm cho chuyến du lịch của bạn trở nên đáng nhớ và đặc biệt hơn. Các món ăn truyền thống Nhật Bản có trong Ekiben thường rất tốt cho sức khỏe, vì vậy sự đa dạng về hương vị ở mỗi loại Ekiben địa phương khác nhau sẽ là động lực giúp bạn thích thú với chuyến du lịch của mình.

Một số nhà ga dần trở nên phổ biến hơn nhờ Ekiben như ga Tokyo với cơm gà viên, ga Fukui với cơm cua xé hay ga Hiroshima với cơm hàu. Đặc biệt, nhắc đến Ekiben, người ta không thể không nhắc đến những món như: Ekiben mực ở ga Mori (tỉnh Hokkaido), Ekiben cá chình ở ga Miyajimaguchi (tỉnh Hiroshima), Ekiben lưỡi bò ở ga Sendai (tỉnh Miyagi),...

kilala.vn