Rước may mắn vào nhà với Engimono
Văn hóa Nhật Bản
Bài: Lê Mai/ Ảnh: shutterstock,PIXTA
Nhật Bản nổi tiếng là đất nước của tâm linh. Chính vì thế mà người dân nơi đây tạo ra rất nhiều đồ vật mà từ tên gọi cho đến công dụng của chúng đều mang ý nghĩa đem đến những điều tốt lành. Họ gọi đó là các “Enigimono” - vật khởi duyên. Hãy xem người Nhật gửi gắm ước nguyện gì vào các Engimono này nhé!
Shichi Fukujin - Thất Phúc Thần
Bảy vị thần mang lại may mắn cho người Nhật với vẻ ngoài rất ngộ nghĩnh,
thường xuất hiện trên một con thuyền chứa đầy kho báu - Takarabune. 7
vị thần mang 7 ý nghĩa khác nhau như thần Hotei mang lại thịnh vượng và
sức khỏe; thần Juroujin mang lại sự trường thọ; thần Benzaiten là nữ
thần tri thức, vẻ đẹp nghệ thuật... Trong đó được yêu mến nhất là thần
Ebisu - vị thần duy nhất đến từ Nhật Bản, bảo hộ cho dân chài và nhà
buôn trên biển, thường được vẽ với tay cầm một con cá tráp lớn. Ở một số
địa phương, từ ngày 1 -15/1, bạn sẽ nhận được một chiếc chuông có khắc
hình 7 vị thần cùng với Shikishi - tấm giấy có in tên 7 vị thần và bạn
phải đi đến 7 nơi chỉ định để nhận đủ 7 con dấu lên tên 7 vị thần này.
Kado Matsu - “Cây nêu” ngày Tết của người Nhật Bản
Thường được đặt ở trước cửa nhà, Kado Matsu gồm một vài cành thông và 3
ống tre tươi vát chéo có độ dài không bằng nhau: ống cao nhất tượng
trưng cho nam, ống thấp nhất tượng trưng cho nữ và ống còn lại tượng
trưng cho mối quan hệ tốt đẹp giữa hai người. Thông được xem là loài
thực vật tượng trưng cho sự thanh khiết và sức sống mãnh liệt, còn tre
là loài cây “vạn niên”, tượng trưng cho sự trường thọ. Các nhánh trên
cành thông và số lượng ống tre đều phải là số lẻ vì người Nhật quan niệm
hạnh phúc không thể bị chia rẽ mà sẽ kéo dài mãi mãi. Đầu tre được vát
chéo vì khi đó sẽ để lộ ra một khúc của đốt tre bên dưới, trông như hình
mặt cười, và lẽ dĩ nhiên, nụ cười sẽ đem phúc lộc đến nhà. Nếu cắm thêm
cành hoa mơ - Ume, Kado Matsu sẽ được gọi là Shochikubai - Tùng Trúc
Mai - dành riêng cho những dịp mang tính chúc tụng.
Omamori - Bùa bảo hộ cho những người yêu thương
Đối với một đất nước có nhiều vị thần như Nhật Bản, bạn sẽ kiếm được vô
vàn các loại bùa hộ mệnh khác nhau từ hình dáng cho đến ý nghĩa. Bắt gặp
nhiều nhất là loại Omamori làm bằng vải có thêu hình hoa cúc, bên trong
chứa mảnh giấy hoặc miếng gỗ đã viết lời cầu nguyện. Người Nhật thường
tặng Omamori cho bạn bè, người thân khi họ sắp sinh nở hay chuẩn bị thi
cử. Sau khi giữ bên mình đúng 1 năm, thường thì người Nhật sẽ trả lại
Omamori cho Thần điện/chùa nơi mà họ đã mua để đem đốt.
Kumade - Tay gấu cào may mắn
Được ghép từ chữ “kuma” - con gấu và “Te” - bàn tay, Kumade có nghĩa là
“bàn tay gấu”. Đây vốn là chiếc cào tre được người Nhật sử dụng trong
nghề nông từ thời xa xưa. Trong thời kỳ Edo (1600-1867), người ta bắt
đầu gắn lên Kumade những vật trang trí may mắn như mặt nạ của thần may
mắn - Okame, mô hình đồng tiền vàng - Koban, Thất phúc thần hay chiếc
tàu chở kho báu - Takarabune. Với ý nghĩa “cào” những may mắn, tài lộc
về cho gia chủ, Kumade thường được trưng ở những nơi trang trọng và dễ
nhìn thấy như bàn thờ - Kamidana hoặc ngoài sảnh đón khách - Genkan.
Người Nhật cho rằng nếu mỗi năm bạn mua Kumade lớn hơn Kumade của năm
trước, may mắn sẽ đến với bạn nhiều hơn nữa.
Maneki Neko - Chú mèo của nhân duyên và tài lộc
Chú mèo vẫy tay này thường được trưng ở lối vào nhà hàng, cửa hiệu, công
ty và được xem là Engimono tiêu biểu của Nhật Bản. Nếu chú giơ tay phải
lên, đó có nghĩa là tài lộc sẽ đến, còn nếu chú giơ tay trái lên, có
nghĩa là nhân duyên, quý nhân sẽ đến. Ngày nay, ngoài màu trắng mang ý
nghĩa “phúc”, người ta còn tạo ra nhiều Maneki Neko có màu khác nhau dựa
trên phong thủy như màu xanh dương tượng trưng cho sự an toàn, màu đen
là trừ tà, màu hồng là tình duyên, v.v. Nếu trưng 2 con cùng lúc, bạn
nhớ hướng tay vẫy của chúng ra ngoài. Ngoài ra bạn sẽ gặp được nhiều
điềm lành hơn nếu cánh tay Maneki Neko của bạn vẩy cao qua đôi tai.
Sensu - Thổi điều tốt lành đến muôn nơi
Bạn có biết, chiếc quạt xếp thông dụng mà mọi người trên thế giới đều
yêu thích chính là do người Nhật làm ra? Ra đời vào khoảng 1300 năm
trước, khi đó chiếc quạt xếp Sensu được làm từ những mảnh gỗ của cây
bách ghép lại với nhau, nên được gọi là “Hyougi”, tức cây bách. Về sau
người Nhật sử dụng giấy Washi truyền thống và dán lên khung tre, tạo
thành Sensu như bây giờ. Với ý nghĩa “thổi” những điều tốt lành đến khắp
nơi, Sensu trở thành Engimono mang ý nghĩa chúc tụng, thường được dùng
làm quà tặng trong các dịp như cưới hỏi, v.v. Sensu có rất nhiều loại và
hoa văn, có loại còn tỏa ra mùi hương khi quạt. Người Nhật còn sử dụng
Sensu khi biểu diễn kịch Noh, Kabuki; dùng làm vật trang trí trong nhà
và đặc biệt tạo nên phong thái cao sang, quý phái cho người cầm nó.
Sisimai - Điệu múa may mắn của sư tử
Sisimai là một điệu múa truyền thống trong ngày Tết của Nhật Bản, trong
đó người nhảy đeo mặt nạ sư tử và nhảy múa để cầu mong “Chúa sơn lâm” sẽ
ban cho mình một năm đầy sức khỏe. Điều thú vị là nếu bạn để chú sư tử
của đội múa ngoạm đầu mình, bạn sẽ được thanh tẩy khỏi những điều xấu và
có một năm khỏe mạnh. Ngoài dịp năm mới, ngày nay người Nhật còn biểu
diễn Sisimai trong những sự kiện trọng đại.
Hamaya - Mũi tên trừ tà
Bắt nguồn từ một tích cũ, Hamaya được xem là mũi tên có thể xua đuổi
điều xấu và đem lại những điều tốt lành. Đây là một Engimono không thể
thiếu vào dịp năm mới, được bày bán tại các Thần điện kèm với Omikuji -
quẻ xăm cho cả năm, và đôi khi còn gắn thêm Ema - mảnh gỗ ghi điều ước
đến Thần linh. Ngoài ra, trong lễ tân gia, người Nhật còn đặt Hamaya và
cung tên Hamayumi tại góc nhà theo hướng Đông Bắc và Tây Nam - những
hướng dễ bị ma quỷ quấy nhiễu - nhằm thanh tẩy ngôi nhà.
Inu Hariko - Chú chó bảo vệ bà mẹ và trẻ em
Đúng như tên gọi được ghép từ “Inu” - con chó - và “Hariko” - giấy bồi,
Inu Hariko là chú chó làm từ giấy bồi. Loài khuyển được người Nhật xem
là loài vật có thể xua đuổi ma quỷ, đồng thời cũng là biểu tượng của sự
mắn đẻ và sinh đẻ dễ dàng. Do đó, Inu Hariko thường được sử dụng như một
vật đem lại may mắn cho phụ nữ mang bầu và trẻ em. Nếu Inu Hariko đội
chiếc giỏ bằng tre trên đầu, chú sẽ mang ý nghĩa cầu chúc cho bạn sinh
ra một em bé vui vẻ (trong tiếng Nhật, khi chữ “Tre” đặt trên chữ
“Khuyển” sẽ tạo thành chữ “Tiếu”, tức “cười”). Còn nếu Inuhariko đeo
chiếc trống lục lạc Denden Taiko trên mình, chú sẽ mang ý nghĩa cầu chúc
đứa bé lớn lên trở thành chính nhân quân tử (Denden taiko là một chiếc
lục lạc hai mặt như nhau, không phân biệt trước sau).
Daruma - Ấp ủ những ước mơ
Được phiên âm từ chữ Dharma, đây một con búp bê làm từ giấy bồi không có tay chân, khuôn mặt có vẽ râu ria và do trọng tâm nằm ở dưới đế nên không bao giờ bị ngã. Đây là Engimono tượng trưng cho ước mơ và nghị lực “7 lần ngã 8 lần đứng dậy”. Khi bạn ấp ủ điều gì, có thể là kì vọng đậu đại học hay chỉ đơn giản là cầu mong một năm an lành cho cả gia đình, hãy thật thành tâm cầu ước và dùng bút đen tô vào con mắt bên trái của Daruma và đặt nó tại nơi dễ thấy trong nhà để nhắc nhở về ước vọng của mình. Khi điều mong ước thành hiện thực, hãy tô nốt con mắt còn lại.