Nghi thức Tatami: Đừng giẫm lên thềm cửa!

Nghi thức Tatami bắt nguồn từ quy tắc

Nhật Bản có 1 số quy tắc phổ biến như nói “Itadakimasu” trước khi ăn, đặt giày ở lối vào nhà. Và khi đến chơi nhà của ai đó, nếu bạn bước lên thềm cửa thì thế nào?

Quy tắc này đã ăn sâu vào tiềm thức người Nhật Bản kể từ khi còn nhỏ. Khi còn bé, nếu như bước lên các rãnh cửa trượt mở giữa các phòng, thì trẻ con sẽ bị người lớn mắng. Ngay cả những người nước ngoài cũng có thể bị nhìn chằm chằm nếu như làm điều tương tự, mặc dù đa phần người nước ngoài sẽ không biết về nét văn hóa này.

Nhưng vì sao lại có quy tắc này?

Ngay cả người Nhật cũng không biết chính xác tại sao một quy tắc như vậy tồn tại. Tuy nhiên, đã có một số giả thuyết giải thích cho quy tắc này.

Ba thuyết chính cho quy tắc tatami

Đầu tiên, giống như sự khác biệt giữa bên trong và bên ngoài của một ngôi nhà, phòng tatami được xem là phần tách biệt với phần còn lại của ngôi nhà. Có lẽ do tính chất tinh tế của chiếu lót tatami, căn phòng này thường dành cho các hoạt động truyền thống, như nghi lễ trà và cầu nguyện tại bàn thờ gia đình. Như vậy, việc bước lên thềm cửa được xem là không tôn trọng và vi phạm sự tôn nghiêm của không gian này.

Có một thuyết thú vị hơn là về Ninja. Người ta cho rằng trong thời kỳ hỗn loạn, các ninja sẽ ẩn thân dưới nền gỗ của ngôi nhà và thường là dưới thềm cửa. Bởi vì tại thềm cửa, các ninja có thể nhìn thấy ánh sáng của căn phòng phía trên. Khi ánh sáng bị khuất, họ sẽ biết có ai đó đang đứng ngay cửa phòng và họ dùng cơ hội đó để tấn công. Bắt đầu từ một thói quen tự bảo vệ bản thân, cuối cùng quy luật này đã biến thành một nguyên tắc được áp dụng để tránh bị ninja tấn công. Tất nhiên, giả thuyết này hơi khó tin, bởi vì một ninja làm thế nào có thể trồi lên từ rãnh trượt cửa được? 

Nói một cách đơn giản hơn, có người cho rằng giẫm lên thềm cửa có thể làm hỏng hoặc cong vênh các rãnh, điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của cửa. Cũng có người xem việc giẫm lên thềm cửa như vậy tương đương với việc giẫm lên đầu chủ nhà, nghĩa là bạn không chỉ thiếu tôn trọng họ mà còn làm tổn thương họ.

Dù lý do là gì đi nữa, tốt nhất là tránh giẫm lên các rãnh cửa trượt. Nếu không bạn đã vô tình làm mất lòng chủ nhà và có thể gây tổn hại cho ngôi nhà của họ. Ngoài ra, giữa các biên chiếu ghép lại bạn cũng tránh bước lên. Thời xưa, những huy hiệu của một gia tộc thường được thêu tại vị trí này của chiếu tatami. Nếu giẫm vào chính là không tôn trọng gia tộc. Hơn nữa, giẫm lên biên chiếu sẽ làm hư chiếu, hoặc đẩy các chiếu di chuyển khiến bạn dễ trượt té.

Hiện nay, các phòng Tatami ngày càng trở nên ít phổ biến hơn trong các ngôi nhà Nhật Bản. Một phần vì chúng đắt tiền, khó bảo trì và không bền lắm. Vì vậy người nước ngoài có thể không phải lo lắng về điều này. Nhưng nếu bạn có dịp vào một căn phòng washitsu trong ngôi đền, trường trà đạo, nhà trọ hoặc những nơi thuộc văn hóa truyền thống Nhật Bản, hãy chú ý đến hai quy tắc đơn giản này nhé!

kilala.vn