Lịch sử Hoàng cung Kyoto
Năm 784, nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của Phật giáo đối với nền chính trị đương thời, Thiên hoàng Kammu quyết định dời đô từ Heijo-kyo (Nara ngày nay), kinh đô thống nhất đầu tiên của Nhật Bản, đến Nagaoka-kyo (ở gần Kyoto ngày nay). Đến năm 794, Thiên hoàng Kammu lại dời đô từ Nagaoka-kyo đến Heian-kyo (nay là trung tâm cố đô Kyoto), chính thức mở ra thời kỳ Heian dài gần 400 năm trong lịch sử Nhật Bản. Đây là thời kỳ các Thiên hoàng Nhật Bản nắm giữ quyền lực tối cao, cũng là thời kỳ hoàng kim của nghệ thuật, kiến trúc và thi ca Nhật Bản. Hoàng cung Kyoto chính là một tuyệt tác mẫu mực của kiến trúc thời kỳ này. Sau khi Thiên hoàng Kogon lên nắm ngôi vào năm 1331, ông đã cho mở rộng Heian-kyo, tên gọi nguyên thủy của Hoàng cung Kyoto, thành một quần thể cung điện nguy nga tráng lệ để phục vụ cho hoàng gia và tầng lớp quý tộc đương thời. Heian-kyo là trung tâm chính trị và văn hóa của Nhật Bản trong hơn 1.000 năm, cho đến khi Thiên hoàng Meiji dời đô về Tokyo vào năm 1869.
Di sản văn hoá thế giới
Mặc dù bị binh lửa tàn phá nhiều phen, nhưng Hoàng cung Kyoto đã được trùng tu và bảo tồn như nguyên trạng vào năm 1855. Năm 1994, UNESCO chính thức công nhận Hoàng cung Kyoto là di sản văn hóa thế giới và trở thành điểm tham quan ao ước nhất của du khách khi họ viếng thăm cố đô cổ kính của Nhật Bản. Tuy nhiên, du khách không dễ tiếp cận nơi này, bởi lẽ chính quyền thành phố Kyoto không chủ trương khuyến khích du khách đến thăm hoàng cung nhằm bảo vệ sự yên tĩnh và trang nghiêm ở nơi này. Để được vào thăm hoàng cung Kyoto, du khách phải đăng ký trước hàng tuần, thậm chí hàng tháng. Sau đó, phải xuất trình passport, làm thủ tục đăng ký tại Ban quản lý hoàng cung thì mới được cấp phép vào thăm chốn thâm nghiêm cổ kính này. Mỗi ngày hoàng cung Kyoto mở cửa đón khách hai lần, mỗi lần chỉ khoảng 100 du khách được đi thăm hoàng cung trong một tiếng đồng hồ, dưới sự hướng dẫn và giám sát của cả hướng dẫn viên du lịch lẫn cảnh sát văn hóa. Vậy nên, trong khi chỉ một số ít du khách có cơ may đi thăm những cung vàng điện ngọc bên trong hoàng cung, thì số đông còn lại chỉ có cơ hội dạo bước ở Gyoen (Ngự uyển) bao quanh hoàng cung, hay chiêm ngưỡng những cội lão tùng đang tỏa bóng xuống tòa thành.
Kiến trúc Hoàng cung
Hoàng cung là một quần thể kiến trúc được giới hạn tòa thành hình chữ nhật, cao 2,5 m, dài 1.300 m, rộng 700 m, trải dọc theo hướng bắc - nam. Bên trong tòa thành ấy là hàng chục cung điện và lầu tạ nguy nga, được kết nối với nhau nhờ hệ thống trường lang và các ngự viên lớn nhỏ. Trong khuôn viên của Hoàng cung Kyoto còn có nhiều ao hồ, tiểu đảo, và những chiếc cầu cong xinh xắn, dáng mềm như lụa. Mỗi công trình hay cảnh quan trong Hoàng cung, dù lớn hay nhỏ, chính hay phụ đều là những mảnh ghép hoàn hảo để tạo thành một tổng thể kiến trúc vừa uy nghi, thâm nghiêm phù hợp với tính chất của hoàng gia Nhật Bản; vừa khoáng đạt, hài hòa với thiên nhiên như tâm tính của người dân xứ Phù Tang.
Vườn ngự uyển
Hoàng cung Kyoto mở cửa quanh năm, nhưng du khách nên viếng thăm nơi này vào hai mùa đẹp nhất trong năm: xuân và thu. Vào mùa xuân, Hoàng cung Kyoto dường như không còn giữ vẻ rêu phong cố cựu mà bừng sáng với muôn vàn sắc hoa vàng, trắng, đỏ, hồng… của các loài mai (ume), đào (momo), anh đào (sakura)… đang khoe sắc trong Ngự uyển bao quanh Hoàng cung. Hoa mai Nhật Bản có các sắc đỏ, hồng và trắng, nở vào giữa tháng 3, trong khi hoa đào sắc đỏ tím lại nở vào cuối tháng 3. Và khi những cánh mai, đào rơi rụng dần theo nhịp thời gian thì những đóa anh đào lại bừng nở vào đầu tháng 4, để người dân Nhật Bản khai hội ngắm hoa (ohanami). Hiếm có nơi nào ở Nhật Bản cả ba loài hoa xuân: mai, đào và anh đào mãn khai trong cùng thời điểm, ngoại trừ Ngự uyển ở Hoàng cung Kyoto. Vì thế đến tham quan Hoàng cung vào mùa xuân, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ tinh khiết của hoa mai, sự rực rỡ của hoa đào và nét thanh tao của hoa anh đào chỉ trong một tầm mắt. Và, trong vườn xuân lộng lẫy ấy, có những đôi tình nhân tay trong tay đi dạo dưới hoa hay những lão nghệ sĩ đang vung cọ ghi lại nét xuân.