Review 1Q84 – Tìm lại tình yêu giữa thế giới nửa hư nửa thực

Là một thiên truyện dài tương đối dễ đọc so với các tác phẩm khác của Haruki Murakami, 1Q84 đưa người đọc lạc vào một thế giới kỳ lạ hòa quyện giữa hiện thực và kỳ ảo. Đến với một tác phẩm chứa đựng sự bí ẩn, lãng mạn và cả chiêm nghiệm sâu sắc như 1Q84, độc giả sẽ được dẫn dắt qua hết bất ngờ này đến bất ngờ khác để rồi thán phục tài năng của Murakami.

Tài năng kể chuyện của Murakami được thể hiện hết sức tài tình qua cách xây dựng kết cấu truyện và phát triển tình huống truyện. Các chương truyện miêu tả diễn biến trong cuộc đời của hai nhân vật chính là Aomame và Tengo được kể luân phiên với nhau. Sợi dây liên kết duy nhất giữa hai người chỉ là một khoảnh khắc nắm tay nhau thời tiểu học, vậy mà sau 20 năm với bao nhiêu biến cố, cả Aomame và Tengo vẫn đều ôm ấp nỗi nhớ thương dai dẳng và hằng mong tìm kiếm người còn lại. Cuộc đời của hai người như hai đường thẳng song song, tưởng như không thể tìm kiếm điểm giao cắt. Nhưng rồi một chuỗi những sự việc kỳ lạ xảy ra và bẻ cong hướng đi của hai đường thẳng khiến chúng ngày càng tiệm cận với nhau.

Tập 1 của thiên truyện là khúc dạo đầu dẫn dắt người đọc làm quen với thế giới nửa hư nửa thực với đầy rẫy những ám thị đậm chất Murakami. Aomame nhận ra rằng thế giới nàng đang sống đầy những điều bất thường, hoàn toàn không phải năm 1984 quen thuộc. Nàng đặt tên cho không gian đa chiều bí ẩn này là 1Q84, với Q là question để chỉ những điều nàng chưa thể hiểu hết.

Mọi chuyện trở nên phức tạp với sự xuất hiện của giáo phái huyền bí Sakikage với hoạt động tôn giáo kì lạ đáng ngờ với vị Lãnh tụ quan hệ với trẻ em. Bà chủ, một góa phụ luống tuổi giàu có với nỗi căm hận đối với những gã đàn ông tồi tệ trông cậy vào Aomame để hạ sát Lãnh tụ. Trong khi đó, con gái của Lãnh tụ, Fukaeri lại thoát ra khỏi giáo phái và viết tiểu thuyết Nhộng không khí dựa trên trải nghiệm của cô ở bên trong tổ chức. Nhờ sự chỉnh sửa của Tengo, cuốn tiểu thuyết thắng giải thưởng văn học và trở nên đình đám, thu hút sự chú ý của công chúng. Trước sự can thiệp vô tình hay hữu ý của Tengo và Aomame vào hoạt động của Sakikage, những thế lực đứng đằng sau giáo phái này quyết định ra tay để đối phó với hai người. Những mảng sáng tối, những bí mật dần dần lộ ra, càng ngày càng lôi kéo Aomame và Tengo sâu hơn vào vòng xoáy khi nào không hay.

Ở tập 2, diễn biến truyện trở nên gay cấn và gấp rút với nhiều nút thắt mở hé lộ ra những tình huống không ngờ. Trước những vấn đề bí ẩn như sự chế tạo Nhộng không khí hay sự tồn tại của thế giới có hai mặt trăng được đặt ra ở tập 1, Murakami giúp độc giả lý giải các khúc mắc theo những cách hết sức không ngờ tới. Ngoài ra, thông qua cuộc gặp gỡ của Aomame với Lãnh tụ, người đọc phải ngẫm nghĩ lại về cái thiện và cái ác và hiểu hơn về nguyên do của những hành vi tôn giáo được xem là kỳ lạ của giáo hội.

Đến với tập 3, nhịp truyện bỗng chùng xuống tựa một thước phim quay chậm từng khoảnh khắc khiến người đọc như sống cùng nhân vật. Các chương truyện không chỉ tập trung xoay quanh Aomame và Tengo nữa, mà có thêm nhân vật phản diện Ushikawa - người đàn ông có dung mạo xấu xí nhưng vô cùng tài năng này được giáo hội thuê để điều tra tung tích của Tengo đột nhiên xen vào mạch truyện. Thoạt nhìn qua, Ushikawa có vẻ như một nhân vật thứ yếu đầy mâu thuẫn nhưng thực ra lại là mắt xích quan trọng để đưa Aomame và Tengo hội ngộ. Ushikawa rượt đuổi Tengo, Tengo kiếm tìm Aomame đang ẩn náu khỏi tai mắt của giáo phái - vòng tròn móc xích mối quan hệ giữa các nhân vật càng thu hẹp lại để rồi tụ họp lại tại cuộc gặp gỡ và đối đầu cuối cùng. 

Câu chuyện kết thúc với nhiều chi tiết chưa được diễn giải hoàn toàn, để lại người đọc tiếp tục băn khoăn ngẫm nghĩ.  Rốt cục ý nghĩa của hình tượng hai mặt trăng là gì? Ngoài Aomame và Tengo ra thì mối quan hệ giữa các nhân vật chính và phụ sẽ trở nên ra sao? Tại sao Người Tí Hon lại cần phải làm nên Nhộng không khí? Còn rất nhiều khúc mắc được đề ra từ những tập trước, nhưng Murakami quyết định đặt dấu chấm kết thúc tác phẩm với nhiều ám hiệu bỏ lửng. 1Q84 bí ẩn và lôi cuốn từ trang đầu đến trang cuối và có lẽ còn vượt hơn thế nữa: khi gấp trang sách cuối cùng lại, người đọc vẫn không thể thôi ngẫm nghĩ về ý đồ của tác giả. Mọi vấn đề lớn nhỏ, từ bản chất và ý nghĩa của thế giới, sự tồn tại song song của cái thiện và cái ác cho đến mối liên hệ giữa thể xác và tâm hồn, quyền diễn giải và nắm bắt ý nghĩa ẩn sâu bên dưới tầng lớp hình ảnh siêu thực đều được phó mặc cho độc giả.

Ngân Hà/ kilala.vn