Bảo tàng Edo Tokyo – nơi kể lại những mẩu chuyện xưa

Được thành lập vào năm 1993 tại Ryogoku (Tokyo) nhằm bảo tồn nền văn hóa Edo – Tokyo qua suốt bề dày 400 năm, đây là nơi mà những điều đã bị lãng quên đều được ghi nhận lại, thì thầm kể cho chúng ta nghe những câu chuyện lịch sử mở đầu bằng “ngày xửa ngày xưa”.

Nằm cách cửa Tây của ga Ryogoku theo tuyến JR Sobu khoảng 3 phút đi bộ, Bảo tàng Edo Tokyo gây ấn tượng với chúng tôi từ ánh nhìn đầu tiên bởi lối kiến trúc độc đáo mô phỏng một gian nhà sàn lớn. Khu triển lãm của bảo tàng nằm ở tầng 5 và tầng 6 với tổng diện tích lên đến 9000m2, bên trong trưng bày hơn 2000 tư liệu – hiện vật gắn liền với văn hóa, lịch sử và cuộc sống của người dân Edo từ khi Mạc phủ Tokugawa lên nắm quyền điều hành đất nước và chuyển hành dinh đến đây vào năm 1603.

“Khu vực Edo” – cuộc lội dòng lịch sử ngoạn mục

Để mở đầu chuyến “xuyên thời-không” về đất Edo xưa, cột mốc đầu tiên mà chúng tôi phải vượt qua là cầu Nihonbashi, vốn được mô phỏng theo chiếc cầu gỗ bắc ngang sông Nihonbashi. Ngay sau đó, đập vào mắt chúng tôi là bầu không khí náo nhiệt ở khu vực cầu Nihonbashi vào những năm 1630, được tái hiện đầy ấn tượng bằng mô hình không gian 3 chiều. Tại đây còn có hai mô hình độc đáo không kém là mô hình khu vực lâu đài Edo và mô hình khu vực cầu Ryogoku – đều được đánh giá cao như những tác phẩm nghệ thuật nhờ sự chính xác, công phu và kĩ lưỡng dù nguồn tư liệu tham khảo rất ít ỏi. Tôi thấy mình như thu bé lại và lạc bước giữa những dãy phố xá Edo xưa, khi đó mỗi nhân vật lướt qua trước mắt chúng tôi đều mang những vẻ mặt, sắc phục cùng địa vị riêng phản ánh những câu chuyện chưa kể về cuộc đời họ.

Không những thế, nếp sinh hoạt của người dân Edo còn bước ra ngoài đời thật thông qua những dãy hộ dân cư liền vách, lớp học dành cho trẻ em thị dân, cửa hàng tranh in gấm Nishiki-e hay cả cảnh đỡ đẻ… được phục dựng theo kích thước thật. Ngay cả lối bày trí đồ đạc cũng được tính toán rất thông minh, chẳng hạn như gian bếp trong ngôi nhà của một người đàn ông độc thân so với những ngôi nhà khác rất ngăn nắp vì hầu như… chẳng có gì cả!

Thị trấn Edo cũng là nơi ẩm thực đường phố phát triển vô cùng mạnh mẽ. Người dân ưa kinh doanh theo hình thức “bếp lửa lưu động” thay vì những cửa hàng cao ráo, tươm tất nên các gánh hàng rong được trưng bày khá đa dạng tại đây. Một trong những quầy hàng thú vị nhất có lẽ là quầy Edomaezushi, được cho là phiên bản đầu tiên của Sushi. Nếu nhìn kĩ bạn sẽ thấy phần cơm hơi có sắc đỏ, vì cơm thời này được trộn với một loại giấm đỏ được làm từ bã rượu Sake thay vì giấm gạo như ngày nay.

Không chỉ quan sát học hỏi, tại đây còn có những góc thú vị để du khách được trải nghiệm văn hóa Edo xưa. Cảm giác thật đặc biệt khi chúng tôi được thay phiên nhau ngồi vào chiếc kiệu sang trọng của một công nương thuộc gia tộc lãnh chúa, thử nâng Matoi – vật dụng đặc thù của đội lính cứu hỏa Edo hay gánh… thùng phân (một hình thức “tận dụng tài nguyên” rất phổ biến trong thời kì này) nặng lên đến 26kg! 

“Khu vực Tokyo” – sự kết tinh của công cuộc khai hóa văn minh

Khép lại thời kì Edo, lịch sử Nhật Bản mở sang trang mới với sự lên ngôi của Thiên hoàng Meiji và công cuộc khai hóa văn minh vô tiền khoáng hậu. Tại “Khu vực Tokyo”, chúng ta có thể nhận thấy một điểm khác biệt lớn so với khu vực trước chính là sự xuất hiện của các tư liệu ảnh chụp. Thông qua cách trình bày các tư liệu – hiện vật về cơ sở hạ tầng, nhà cửa, vật dụng trong nhà, đồ chơi trẻ em… theo dòng thời gian, thật dễ để nhận ra “chất Edo” dần dần nhạt nhòa đi tỉ lệ nghịch với “chất Tokyo hiện đại”. Những món đồ này từng thịnh hành đến nỗi nếu là người Nhật chắc chắn ai cũng đã từng nhìn thấy một lần trong đời. Khi rảo bước qua đây, không ít lần chúng tôi loáng thoáng nghe thấy những khách người Nhật độ tuổi trung niên cảm thán thốt lên “Hoài niệm quá!” hay “Hồi xưa nhà tôi cũng có món đồ này!”.

Bất ngờ hơn nữa khi “văn hóa Kawaii” hay trào lưu thời trang trong giới nữ sinh Tokyo vào thập niên 90 cũng được ghi nhận tại nơi đây. Nghe nói rằng trước khi được tu sửa vào năm 2015, “Khu vực Tokyo” này chỉ kéo dài đến góc triển lãm tư liệu về Thế vận hội Tokyo 1964. Và rất có thể sau khi Thế vận hội Tokyo 2020 kết thúc, những gì đã từng làm nên một Tokyo hiện đại của 2 thập niên đầu thế kỉ 21 mà chúng ta đang sống, đang chứng kiến cũng sẽ được đưa vào bảo tàng này như một phần “lịch sử” ở tương lai.

kilala.vn