Phương pháp đọc Ehon cho con nghe hiệu quả

Không phải chỉ cần cha mẹ cầm cuốn Ehon lên và ngồi đọc cho con nghe là con sẽ thích. Để con trở nên yêu thích việc đọc Ehon, và để việc đọc Ehon đem lại hiệu quả cao nhất đối với khả năng lí giải và phát triển ngôn ngữ của con, việc đọc Ehon như thế nào là điều vô cùng quan trọng.

Ehon là những tập truyện của Nhật có tranh minh họa với nội dung ngắn gọn dành cho lứa tuổi 0-10. Chúng giống như món ăn tinh thần của trẻ em Nhật Bản, và việc đọc Ehon cho trẻ nghe từ lúc trẻ tầm 5-6 tháng tuổi trở đi đã trở thành phương pháp giáo dục mà mọi cha mẹ Nhật đều làm cho con, với lịch sử gần 80 năm. Tuy mới chỉ có mặt ở Việt Nam khoảng 2 năm nay, nhưng Ehon đã được cha mẹ và các em nhỏ Việt Nam đón nhận nồng nhiệt nhờ nội dung đặc sắc, phù hợp với tâm hồn con trẻ, có tính nhân văn và tính giáo dục cao - những tiêu chí mà thị trường sách truyện thiếu nhi dành cho trẻ nhỏ, đặc biệt là lứa tuổi từ 0-6 tuổi của Việt Nam chưa đáp ứng đủ. 

Tuy nhiên, ở Nhật, song song với Ehon còn có rất nhiều sách tham khảo hướng dẫn cho cha mẹ cách đọc Ehon như thế nào, cách chọn truyện ra sao cho phù hợp với lứa tuổi. Thậm chí, ở thư viện của địa phương như phường, thị trấn, quận, huyện và thành phố đều có những buổi đọc Ehon tình nguyện cho trẻ nghe, mà người tham gia là những người đã về hưu hoặc yêu thích việc đọc Ehon cho con trẻ. Thế nhưng, ở Việt Nam Ehon còn rất mới mẻ nên hầu như chưa có nhiều thông tin hay hoạt động cộng đồng nào tương tự như vậy cả. Vậy thì trong bài viết này, chúng ta hãy cùng nghe chuyên gia giáo dục nghiên cứu về cách đọc Ehon và những người đã có thâm niên nhiều năm trong việc đọc Ehon cho trẻ chia sẻ bí quyết để đạt hiệu quả tốt nhất khi đọc Ehon cho con nghe nhé.  

1. Đọc qua nội dung trước khi đọc cho trẻ

Cha mẹ nên đọc trước một hay hai lần để có thể nắm bắt nội dung và ý nghĩa của câu chuyện. Một khi đã nắm bắt được thần thái câu chuyện rồi thì cha mẹ sẽ biết cách điều chỉnh giọng của các nhân vật trong truyện, giọng kể ở đoạn kịch tính và cao trào cho biểu cảm để cuốn hút trẻ tập trung và thấy thích thú với câu chuyện hơn. 

2. Đọc chậm và ngắt nhịp rõ ràng ở mỗi cụm từ 

Khả năng tiếp nhận thông tin của chúng ta là vô hạn, thế nhưng tốc độ tiếp nhận của trẻ nhỏ lại rất chậm. Vì thế khi đọc Ehon cho trẻ, cha mẹ cần phải nói to, phát âm chuẩn, rõ ràng, chậm rãi và lặp đi lặp lại các từ vựng nhiều lần để trẻ tiếp thu đầy đủ. 

Mặt khác, trẻ cũng chưa thể hiểu được ý nghĩa của các từ nếu như cha mẹ không ngắt nhịp ở mỗi cụm từ hay các từ có nghĩa. Vì vậy trong tất cả những cuốn Ehon của Nhật dành cho trẻ dưới 6 tuổi, mọi câu văn đều được trình bày dưới dạng ngắt nhịp rõ ràng ở mỗi cụm từ có nghĩa cố định để giúp cha mẹ biết là mình nên ngắt nhịp ở đâu. Ví dụ như “Momo  đi đâu  vội thế?”, “Đột nhiên,  trên đỉnh núi  xuất hiện  một chú gấu  chắn ngang”, hoặc “Asae  đang chơi  trước sân thì  mẹ  từ cửa bước ra”. Cụ thể, với câu “Ô tô kêu pư pư”, nếu cha mẹ cứ đọc nhanh liền một mạch, trẻ sẽ không hiểu được ý nghĩa của từng từ “ô tô”, “kêu”, và “pư pư”. Nhưng nếu cha mẹ vừa chỉ vào tranh vừa đọc chậm “Ô tô  kêu  pư pư”, thì qua một vài lần trẻ sẽ lí giải được. Việc ngắt nhịp rõ ràng ở mỗi cụm từ có ý nghĩa vô cùng quan trọng để giúp nâng cao khả năng tiếp thu ngôn ngữ và lí giải của trẻ khi trẻ vừa nhìn tranh minh họa vừa nghe từ vựng đó. Ngoài ra, với những trẻ dưới 3 tuổi thì chưa cần bắt trẻ phải nhớ câu đầy đủ ngữ pháp, vì giai đoạn này trẻ chỉ học từ vựng là chủ yếu. Đó là lí do vì sao trong Ehon cho trẻ dưới 3 tuổi, các tác giả không đưa vào nhiều từ kết nối như trong câu “Chó  sủa  gâu gâu” mà chỉ để ở dạng các cụm từ có nghĩa ghép lại, như “Chó  gâu gâu”, hay “Vòi nước  zà zà”… 

3. Đọc những cuốn sách mà trẻ thích để duy trì tình yêu với việc đọc sách

Khi trẻ ở tầm 5-6 tháng, hãy chọn những cuốn có hình vẽ đơn giản, màu sắc và các nhân vật rõ ràng, câu chữ ngắn gọn để trẻ làm quen với việc đọc sách. Nếu trẻ đã biết đưa ra ý kiến cá nhân thì nên cho trẻ quyền tự chọn cuốn mình thích. Ở tầm tuổi 1-3 tuổi trẻ đặc biệt yêu thích việc lặp đi lặp lại nên không ít trường hợp trẻ cứ bắt cha mẹ đọc đi đọc lại một cuốn Ehon duy nhất, khi đó cha mẹ cũng đừng tỏ ra thất vọng. Việc đọc đi đọc lại một cuốn Ehon yêu thích có tác dụng giáo dục to lớn với trẻ hơn cả việc bị ép đọc nhiều cuốn mà mình không hề có hứng thú, là điều cần thiết để giúp trẻ ghi nhớ và hình thành tư duy, đồng thời còn tạo cơ hội để trẻ phát hiện thêm nhiều điều mới mẻ, kích thích trí tò mò và tưởng tượng. Khi trẻ đã lớn hơn 3 tuổi cha mẹ có thể chọn cách là đọc 1 cuốn con chọn và 1 cuốn cha mẹ chọn để giúp trẻ có thêm nhiều trải nghiệm phong phú.  

Hi vọng vài lời khuyên nhỏ này sẽ giúp cha mẹ cùng con tận hưởng niềm vui qua từng trang sách.

Nguyễn Thị Thu/ kilala.vn