Chuyện văn hóa xếp hàng ở Nhật

Tối qua, khi tôi đang đợi xếp một hàng dài trước quầy thu ngân để được tính tiền ở siêu thị, trước khi đến lượt một chị áo đỏ đang đứng đầu, một chị áo cam từ bên ngoài chen vào nói với chị áo đỏ “Chị ơi, em có hai củ hành tây với mớ thịt bò, cho em tính tiền trước nhé!”. Chị áo đỏ gật đầu, rồi bước lùi lại một bước cho chị áo cam lên tính tiền trước.

Những người còn lại trong hàng, ai cũng thở dài một cái theo kiểu lại thêm một người nữa à, nhưng tuyệt nhiên không ai nói gì cả, kể cả em thu ngân.

Có bao giờ bạn tự hỏi nếu việc tương tự xảy ra ở siêu thị Nhật hay bất cứ nơi đâu cần sự xếp hàng ở Nhật thì tình huống này sẽ được xử lí thế nào?

Thứ nhất, chị áo đỏ nhường vị trí của mình cho chị áo cam, nghĩa là đổi vị trí cho nhau, nghĩa là chị áo đỏ phải quay về xếp sau cùng của hàng đó, chứ không phải chỉ lùi lại một bước cho chị áo cam lên trước mình. Bởi vì, khi lùi lại cho chị áo cam lên trước mà bản thân chị áo đỏ vẫn đứng nguyên vị trí của mình thì thành ra ảnh hưởng tới cả hàng, ví dụ còn 5 người nữa thì tới lượt tôi tính tiền, nhưng chỉ vì quyết định tự tiện, tự ý của chị áo đỏ mà tôi phải đợi tới 6 người nữa (5 người ban đầu cộng thêm chị áo cam). Như vậy, chị áo đỏ tử tế với chị áo cam nhưng lại làm phiền tất cả những người đã xếp hàng ngay sau đó từ trước.

Thứ hai, cho dù mọi người không nói gì, không tỏ thái độ gì ra mặt đi chăng nữa, bản thân người thu ngân phải có trách nhiệm điều phối việc xếp hàng, đảm bảo thời gian chờ đợi công bằng giữa tất cả mọi người theo thứ tự người tới trước-sau. Vì vậy, người thu ngân sẽ phải nhắc nhở chị áo đỏ quay về cuối hàng để xếp hàng lại từ đầu (thay vị trí cho chị áo cam), đồng thời quay ra nói với mọi người đang xếp hàng thông cảm cho sự thay đổi vị trí này. Trường hợp chị áo đỏ không đồng tình đổi vị trí thì thu ngân sẽ phải từ chối tính tiền và nói chị áo cam phải xếp hàng lại từ đầu và đợi như tất cả mọi người khác.

Vì vậy, ở Nhật khi có trường hợp thay đổi vị trí như vậy, để dễ hiểu, tạm lấy ví dụ là chị áo đỏ và chị áo cam ở trên, nếu đồng ý nhường cho chị áo cam, chị áo đỏ sẽ đứng về cuối hàng để chị áo cam lên xếp đầu, chị áo cam sẽ quay ra cuối đầu nhẹ cảm ơn và xin lỗi cả hàng vị sự phiền phức này.

Chỉ là câu chuyện nhỏ, nhưng ai cũng có công việc riêng của mình, không ai muốn xếp hàng lâu hơn mà đặc biệt là vì quyết định tự tiện của một cá nhân nào khác. Lịch sự, tử tế là một hành xử hay và văn minh nơi công cộng, nhưng nếu nó không được thực hiện một cách đúng đắn thì vô tình lại gây ra những bực dọc, phiền toái không đáng có như thế.

Minh Nhật/ kilala.vn