Nhìn lại hành trình phát triển của Shinkansen Nhật Bản

Nhắc đến Nhật Bản, ngoài những biểu tượng như núi Phú Sĩ, kimono, tháp Tokyo,... giờ đây người ta còn nghĩ đến những đoàn tàu Shinkansen (tàu tốc hành) lao vun vút trên ray sắt. Ngoài tính biểu tượng, sự phát triển của những con tàu này còn được xem là minh chứng cho sự phát triển kinh tế, công nghệ - kỹ thuật của Nhật Bản trong suốt những năm qua.

Trong nửa thế kỷ qua, tàu tốc hành Shinkansen đã trở nên vô cùng quen thuộc với hầu hết người dân Nhật Bản. Lần đầu ra mắt vào năm 1964, Shinkansen đã phát triển từ một tuyến duy nhất nối hai khu vực Tokyo và Osaka cho đến hệ thống các tuyến kết nối tất cả các vùng của Nhật Bản như hiện tại. Theo dữ liệu từ BBC, cứ mỗi 3 phút sẽ có một chuyến Shinkansen xuất hành từ Tokyo đi Osaka.

Cùng nhìn lại con đường 56 năm phát triển của những chuyến tàu Shinkansen ở Nhật Bản nhé.

Lịch sử những chuyến tàu

Chuyến tàu tốc hành đầu tiên từ Tokyo đến Osaka, khởi hành lúc 6:00 sáng ngày 1/10/1964, sau bốn tiếng rưỡi, tàu đã đến Osaka. Tuy nhiên, hiện nay, một chuyến Shinkansen đi từ Tokyo đến Osaka chỉ mất hai tiếng rưỡi.

Mức độ ổn định về thời gian vận hành cũng như độ an toàn của Shinkansen là gần như hoàn hảo. Theo thống kê, các loại tai nạn xảy ra với Shinkansen là một điều cực kỳ hiếm.

Một trong những bí mật giúp Shinkansen thành công như vậy là do thiết kế động cơ cải tiến. Thay vì có một đầu máy kéo hoặc đẩy các toa còn lại như tàu lửa, các kỹ sư đã thiết kế đặt động cơ truyền động vào mỗi toa tàu. Điều này giúp đặc tính hiệu suất của Shinkansen trở nên thống nhất hơn. Buồng lái ban đầu của Shinkansen được thiết kế rất đơn giản nhưng hoạt động hiệu quả. Không giống như các loại tàu khác có sự ma sát giữa bánh xe với thanh ray, tàu Shinkansen được dẫn lái bởi lực điện từ. Bởi vì không có sự tiếp xúc trực tiếp giữa đường ray và tàu nên chỉ có lực ma sát giữa con tàu và không khí. Do đó, Shinkansen có khả năng di chuyển với vận tốc rất cao, ít tiêu tốn năng lượng và ít gây ra tiếng ồn. Những chiếc Shinkansen đời đầu có vận tốc tối đa 130 dặm/giờ. Về sau, vận tốc Shinkansen ngày càng nhanh hơn, Shinkansen nhanh nhất hiện nay được gọi là “Hayabusa” với vận tốc tối đa 199 dặm/giờ.

Phiên bản đầu tiên của Shinkansen và mang tính biểu tượng nhất là “Series 0”. Đáng kinh ngạc ở chỗ, Series 0 có thời gian hoạt động 44 năm, từ năm 1964 - 2008. Sau Series 0 ra đời năm 1964, đến những năm 1980, Series 100 Series cũng ra mắt. Những loại tàu tốc hành khác gồm có Series 300, Series 400 bóng bẩy, Series 500 có kiểu dáng giống máy bay chiến đấu, Series 700 hình dáng thú mỏ vịt và Series N700 là mới nhất.

Không chỉ dừng lại ở Nhật Bản, những năm gần đây công nghệ Shinkansen đã được xuất khẩu sang các quốc gia lân cận. Các tàu cao tốc hiện đại ở Trung Quốc như CRH2 và 700T của Đài Loan đều dựa trên công nghệ Shinkansen đến từ Nhật Bản.

Riêng với dòng N700S, đây là dòng Shinkansen mới nhất được chế tạo, bắt đầu chạy thử nghiệm từ năm 2018. Đầu tháng 7/2020, dòng shinkansen N700S đã chính thức đưa vào hoạt động. Tốc độ chạy tối đa của tàu N700S là 285km/h, không thay đổi so với những chiếc tàu Shinkansen khác nhưng ưu điểm là giảm tiếng ồn, độ rung lắc và lực cản không khí, tạo cảm giác thoải mái khi ngồi trên tàu. Được biết đây là một chuyến tàu có thể vận hành an toàn ngay cả khi động đất xảy ra bởi thiết kế mới này có nhiều nâng cấp nhỏ, cộng với hệ thống tự đẩy pin lithium-ion, cho phép nó di chuyển trong thời gian mất điện nếu có động đất.

Những người nổi tiếng từng đi tàu

Trong những năm qua, không ít người nổi tiếng cũng như giới chức sắc đã đi tàu Shinkansen. Từ thống đốc bang California, ông Arnold Schwarzenegger cho đến Đức vua và Nữ hoàng Thụy Điển, Thủ tướng Đức Angela Merkel đều đã có trải nghiệm đi tàu Shinkansen. Ngoài ra, Cựu đệ nhất phu nhân Rosalynn Carter, cố Thượng nghị sĩ Ted Kennedy cũng từng đi tàu Shinkansen.

Cả ngôi sao nổi tiếng như Tom Cruise cũng từng đi Shinkansen nhằm phục vụ cho bộ phim “Nhiệm vụ bất khả thi”. Dĩ nhiên, sự xuất hiện của anh cũng đã thu hút khá nhiều người hâm mộ.

kilala.vn