Thiền ngữ - những bài học sâu sắc về cõi nhân sinh

Tôn trọng vẻ đẹp của sự đa dạng

"Ngựa trắng bước vào vùng hoa lau" (Bạch mã nhập lô hoa - 白馬入蘆花)

Câu Thiền ngữ này vô cùng sâu sắc. “Lô hoa” là hoa lau, vốn có màu trắng. “Bạch mã” là ngựa trắng. Khi ngựa trắng đi vào vùng hoa trắng sẽ gần như không phân biệt được. Nhưng hoa vẫn là hoa, ngựa vẫn là ngựa. Cũng như thế, tuy tất cả con người chúng ta đều trông giống nhau nhưng mỗi người đều có cá tính khác biệt, tài năng khác biệt, không hề giống nhau.

Một câu Thiền ngữ nổi tiếng khác cũng nói "Hoa mận trắng hoa đào hồng" (Lý hoa bạch đào hoa hồng - 李花白桃花紅). Chính vì từng người có cá tính và suy nghĩ riêng mà toàn thể vũ trụ mới hài hòa. Cho nên không cần so sánh ta với người, tự mình biết mình và đi theo con đường riêng hợp với mình nhất.

Suy nghĩ khác thói quen thường tình sẽ tạo nên sự khác biệt

"Ngoảnh về phương Nam trông sao Bắc Đẩu" (Diện nam kiến Bắc đẩu - 面南見北斗)
Sao Bắc Đẩu đương nhiên nằm ở hướng Bắc. Nếu ngoảnh nhìn về hướng Nam chắc chắn không thể nào nhìn thấy. Nhưng nếu ta thử một lần vứt bỏ thử thiên kiến đó đi, để tâm tư mở rộng, chắc chắn một thế giới mới sẽ trải rộng trước mắt. Cũng như thế trong cuộc sống và trong kinh doanh, đôi khi cách nhìn khác với thường tình sẽ tạo nên đột phá lớn mang lại thành công.

Một câu khác chúng ta cũng cần phải suy ngẫm đó là "Ấm lạnh tự biết" (Lãnh noãn tự tri -  冷暖自知). Ta không thể nói vị nước nóng hay lạnh như thế nào cho người khác biết được. Ý kiến của người khác đến từ trải nghiệm của họ, không nhất thiết phải giống như cảm giác và giá trị quan của ta. Vì thế hãy tự mình trải nghiệm, tự mình tìm ra con đường phù hợp với chính mình. Lời khuyên cũng chỉ là lời khuyên, không phải lúc nào cũng là chân lý.

Nội tâm thanh thoát, ý chí kiên định

"Bông tuyết trên lò lửa" (Hồng lô thượng nhất điểm tuyết - 紅炉上一点雪)

Một bông tuyết rơi xuống lò lửa đỏ hừng hực lập tức biến mất không hình tích. Người mang chí khí cao thì những tạp niệm và cám dỗ cũng biến mất ngay khi khởi lên. Chính niềm tin vào con đường đi của mình đã thổi tan tất cả vọng niệm. Đó là điều cần thiết để đi đến thành công.

"Cá lội làm nước đục, chim bay sẽ rụng lông" (Ngư hành thủy trọc điểu phi mao lạc - 魚行水濁鳥飛毛落)

Điều gì trên đời này cũng để lại dấu vết. Đừng lo không có người nhận thấy sự cố gắng của mình. Đúng như câu nói “Hữu xạ tự nhiên hương”. Mặt khác, kẻ làm chuyện xấu, khuất tất nhất định sẽ có ngày bị phát hiện. Vì thế khi làm chuyện gì chúng ta cũng cần phải cẩn thận cân nhắc, phân biệt đúng sai. Ai cười sau cùng mới là người thắng cuộc. 

"Một mảnh hồn trẻ thơ" (Xích tâm phiến phiến - 赤心片片)

"Xích tâm" là cái tâm thuần khiết của trẻ thơ. Câu nói này nhấn mạnh đến cái chân tâm khi tiếp xúc với sự vật. Bởi vì con người càng trưởng thành càng hay dối trá, gạt người mà quên đi cái tâm hiền lành tinh sạch của trẻ thơ. Điều này nhiều khi làm việc xử thế trở nên bế tắc. Đôi khi hãy nhớ một chữ thành tâm. Ngay cả Khổng Tử cũng nói "kỷ sở bất dục vật thi ư nhân" (điều mình không muốn thì đừng làm cho người). Muốn người khác đối xử với ta thành tâm thì trước tiên ta phải thành tâm với người trước đã.

Tự tin vào chính bản thân mình

"Nhà ai chẳng có gió mát trăng thanh" (Thùy gia vô minh nguyệt thanh phong - 誰家無明月清風)

Ngôi nhà nào cũng có ánh trăng soi chiếu, gió mát thổi đến. “Minh nguyệt thanh phong” tượng trưng cho Phật tính trong mỗi người biểu hiện bằng tính người hay lòng từ bi. Ngay cả kẻ phạm tội cũng có một tấm lòng thuần khiết trước khi bị vẩn đục. Cho nên không có ai hoàn toàn xấu cả. Nhìn nhận mặt tốt mặt xấu của từng người cho thích đáng để có cách đối xử cũng là một chìa khóa dẫn lối đến thành công.

Ngoài ra còn một câu nói quen thuộc chúng ta hay nghe mà ít ai ngờ đó là Thiền ngữ "Hãy tự mình thắp đuốc mà đi"(Tự đăng minh - 自灯明 ). Chúng ta ai rồi cũng phải sống cuộc đời của mình, không ai có thể giúp đỡ chúng ta mãi. Cho dù là người thân, bạn bè thì cũng chỉ cùng ta đi cùng một đoạn đường nào đó thôi. Đường đời thì dài, có lúc tối tăm, có lúc sáng sủa. Khi gặp khó khăn chỉ có thể trông cậy chính bản thân mình. Nếu không biết tự lực sao ta có thể đi đến tận cuối đường đây?

Tập trung vào một mục tiêu cho đến khi thành tựu

Xuy mao là viết tắt của từ "xuy mao kiếm" (吹毛剣). Ngày xưa để thử một thanh kiếm có sắc bén hay không, người ta thả một cọng lông chim lên đó rồi thổi mạnh. Nếu như sợi lông rơi xuống đứt đôi thì được xem là bén sắc. Nếu không được mài sắc, thanh kiếm nào cũng sẽ cùn. Sức mạnh tinh thần của chúng ta cũng thế, cần phải rèn giũa và nuôi dưỡng mỗi ngày. Như vậy đến khi gặp được thử thách hay cám dỗ chúng ta mới có thể dễ dàng vượt qua, không để chúng làm xao lãng mục tiêu đã định.

"Từng bước đi đều là chốn đạo tràng" (Bộ bộ thị đạo trường - 歩歩是道場)

Mỗi ngày trôi qua đều có điều mới lạ. Tất cả những người ta gặp điều ta thấy đều có thể chỉ bày cho ta một điều gì đó, giúp ta bước gần mục tiêu hơn, sống tốt đẹp hơn. Do đó chúng ta phải biết trân trọng từng ngày, từng bước chân đi, tập trung vào những việc cần làm thì con đường thành công mới mở ra trước mắt.

Cuối cùng điều quan trọng nhất vẫn chính là tâm thức chúng ta. Với một tâm thức rộng mở, phóng khoáng và ý chí kiên định thì dù cho làm việc gì và ở đâu chúng ta cũng luôn tìm thấy niềm vui trong cuộc sống. Chính vì vậy câu Thiền ngữ chúng tôi chọn để khép lại bài viết này là "Trong bầu ngày tháng dài ru êm" (Hồ trung nhật nguyệt trường - 壺中日月長). Câu này vốn xuất phát từ một điển tích nói về một chàng trai ở mười ngày trong chiếc bầu của một vị tiên nhân đến khi ra ngoài thì thời gian đã là mười năm. Ở bên ngoài nhìn vào chúng ta có thể nói chiếc bầu thì có gì hay, chỉ là một chỗ chật chội tù túng. Nhưng đối với chàng trai mà nói, chiếc bầu lại là một chỗ rộng rãi an vui. Mà ngày vui thì như chớp mắt. Nếu chúng ta làm việc mình yêu thích thì thời gian mười năm cũng như mười ngày mà thôi. Biết biến công việc thành niềm vui, trân trọng những khoảnh khắc đơn giản mỗi ngày chính là cả một nghệ thuật sống mà những câu Thiền ngữ không ngừng khai mở cho chúng ta.

kilala.vn