Nhật Bản vẫn còn lạc hậu về giáo dục giới tính?

Tình hình giáo dục giới tính ở trường học Nhật Bản hiện nay

Hình bên phải là một trang nội dung có tiêu đề là "Otona ni chikazuku karada" (tạm dịch “Khi cơ thể đến tuổi trưởng thành”), nằm trong sách giáo khoa về sức khỏe và thể chất dành cho học sinh lớp 3 và 4 có tựa đề "Minna no Hoken" (xuất bản năm 2011 bởi Gakken). Bạn có thể thấy hình minh họa so sánh độ tuổi khoảng 9 – 10 tuổi và độ tuổi trưởng thành của nam và nữ. Tất cả đều mặc áo ngắn tay và quần đùi. Có nhiều ý kiến cho rằng, làm thế nào học sinh có thể hiểu những thay đổi rõ rệt trong cơ thể ở hai độ tuổi chỉ bằng cách xem hình minh họa về con người có mặc quần áo? Thực chất, trong ấn bản năm 2005 của sách, các hình minh họa đều khỏa thân. Nhưng ai đó đã quyết định mặc quần áo cho chúng ở lần tái bản năm 2011.

Vậy sách giáo khoa ở các nước khác thì như thế nào? Nhiều quốc gia hiện nay đang thực hiện việc giáo dục giới tính toàn diện dựa trên hướng dẫn của UNESCO. Toàn diện ở đây không chỉ đơn thuần là chủ đề về cách cơ thể phát triển như ở Nhật Bản. Nó bao gồm tất cả mọi thứ, từ các mối quan hệ, sự đồng thuận, biện pháp phòng tránh thai, các mối nguy hiểm tiềm tàng về quấy rối tình dục cho đến sự đa dạng về giới và bình đẳng giới.

Ví dụ ở Phần Lan và Pháp, họ dạy về vai trò của nhiễm sắc thể trong việc xác định giới tính thai nhi, đi sâu vào sự đa dạng của tình dục con người cũng như khám phá những vấn đề trong đời sống tình dục. Ở Trung Quốc, họ sử dụng các hình ảnh minh họa rõ ràng về cơ quan sinh dục của nam và nữ để dạy về tình dục. Và việc giáo dục giới tính ở các thành phố lớn của Trung Quốc đã chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi ý kiến của những người dân từng đi du học. Ở Đức, họ dạy các biện pháp tránh thai trong tiết sinh học cho học sinh lớp 5.

Còn ở Nhật Bản thì sao? Cơ hội duy nhất để học sinh thực sự tìm hiểu về tình dục là sau khi lên trung học phổ thông. Còn bậc trung học cơ sở, việc sử dụng những từ như "性交" (quan hệ tình dục), "避妊" (tránh thai), hay "人工妊娠中絶" (phá thai) là "có vấn đề" và cần tránh. Lý do là “không phù hợp với giai đoạn phát triển của học sinh trung học cơ sở”. Ngoài ra, những nội dung vượt quá phạm vi của chương trình giảng dạy về giáo dục giới tính sẽ phải được giải thích trước cho tất cả phụ huynh, và hướng dẫn cho những học sinh đã được sự đồng ý của cha mẹ.

Vì sao giáo dục giới tính ở Nhật lại đi lùi trong hiện tại?

Thực chất, giáo dục giới tính ở Nhật Bản đã đi đầu trong những năm 1990. Cuộc khủng hoảng AIDS trong những năm 1980 đã khiến quan điểm về việc giới trẻ nên được dạy kiến thức về giới tính ngày càng tăng. Cuối cùng, vào những năm 1990, ở Nhật bùng nổ về chương trình giáo dục giới tính. Các lớp nghiên cứu về chủ đề này cũng được tích cực tổ chức trong lĩnh vực giáo dục. Theo yêu cầu của học sinh và phụ huynh, nhiều sáng kiến khác nhau được đưa ra, giúp cho giáo dục giới tính ở Nhật bắt đầu phát triển.

Nhưng tình hình này đã thay đổi hoàn toàn vào đầu những năm 2000. Cụ thể là vào năm 2003, tại trường hỗ trợ đặc biệt Nanao – một tổ chức công lập dành cho trẻ em bị khuyết tật, một chiến dịch phản đối giáo dục giới tính đã nổ ra. Nguyên nhân vì một số thành viên của hội đồng đô thị Tokyo bị sốc khi biết trường học đang dạy trẻ thiểu năng trí tuệ về quan hệ tình dục bằng cách sử dụng các bài hát và búp bê.

Họ chỉ trích trường dạy nội dung không phù hợp, vượt quá các hướng dẫn về chương trình giảng dạy của chính phủ, và quyết định kỷ luật các giáo viên. Các giáo viên và phụ huynh thì đấu tranh lại, đưa vụ việc ra tòa với tuyên bố rằng sự can thiệp của các thành viên hội đồng thành phố như vậy là bất hợp pháp.

Vụ việc đã phải mất 10 năm để giải quyết và chuyển đến Tòa án Tối cao. Trong suốt thập kỷ này, giáo dục giới tính đã bị đình trệ ở các trường học Tokyo do ảnh hưởng của việc kỷ luật các giáo viên ở trường Nanao. Năm 2004, Hội đồng Giáo dục Tokyo đã sửa đổi sổ tay về giáo dục giới tính để nhấn mạnh rằng chủ đề này cần được xây dựng một cách có hệ thống và theo từng giai đoạn phù hợp với sự phát triển thể chất của học sinh và theo Tiêu chuẩn Chương trình Quốc gia. 

Nội dung đã được “cải tiến” lần này né tránh các từ như “quan hệ tình dục”, “tránh thai” ở bậc trung học cơ sở, thậm chí còn không đề cập đến cách đeo bao cao su đúng cách. Họ lấy lý do “giáo dục giới tính quá sớm có thể làm tăng hứng thú tình dục và khiến học sinh quan hệ sớm hơn”. Nên chỉ đến bậc trung học phổ thông, chương trình giáo dục giới tính mới được giảng dạy một cách chính thức. Nhưng tất cả chỉ là về “sinh sản” như đàn ông và phụ nữ có cơ quan sinh dục khác nhau, hoạt động thì như thế này, quá trình thụ thai diễn ra thế kia… Nhưng họ lại không dạy học sinh về những thứ khác như tội phạm tình dục và cách bảo vệ bản thân khỏi hiểm họa đó.

Tác động của việc đi lùi trong giáo dục giới tính ở Nhật

Việc Nhật Bản lấy lý do nếu giáo dục giới tính quá sớm sẽ thúc đẩy học sinh quan hệ sớm cũng là nỗi lo thường thấy ở nhiều quốc gia khác. Vì vậy, UNESCO đã tiến hành một cuộc khảo sát về giáo dục giới tính trên thế giới với sự phối hợp của WHO và các tổ chức khác để tìm hiểu sự việc này. Cuối cùng, người ta kết luận giáo dục giới tính toàn diện không thúc đẩy hành vi tình dục sớm ở giới trẻ mà còn khiến họ thận trọng hơn khi quyết định ăn trái cấm.

Nhưng Bộ Giáo dục Nhật Bản tỏ ra vẫn chưa sẵn sàng thúc đẩy giáo dục giới tính một cách tích cực. Vì thế, chương trình học về chủ đề này vẫn giậm chân tại chỗ trong hơn 30 năm qua. 

Trong khi trẻ em và thanh thiếu niên Nhật Bản không được tiếp cận thông tin về tình dục một cách chính xác, cũng như thiếu hiểu biết về các biện pháp tránh thai thì nguồn thông tin tình dục mà giới trẻ tiếp xúc chủ yếu là qua bạn bè hoặc Internet. Những quảng cáo về một bộ truyện tranh khiêu dâm hoặc đường link của một trang web khiêu dâm thường xuất hiện khi giới trẻ lướt web. Và điều này đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến thanh thiếu niên Nhật Bản. 

Tình trạng nạo phá thai tăng nhanh ở học sinh trung học. Một cuộc khảo sát trên 876 nữ giới từng phá thai do Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi thực hiện từ năm 2007 – 2008  đã chỉ ra các lý do như xuất tinh ngoài âm đạo, có dùng bao cao su nhưng sử dụng không đúng cách. Khi người ta kiểm tra về kiến thức tình dục ở học sinh trung học phổ thông, thì chỉ có 30% câu trả lời đúng, còn lại là sai, ví dụ nhiều học sinh cho rằng xuất ngoài âm đạo là biện pháp tránh thai hiệu quả hoặc tỷ lệ tránh thai của bao cao su chỉ dưới 90%.

Dưới tình hình này, cũng đã có nhiều đơn vị cấp chính quyền địa phương thay đổi hướng giáo dục giới tính. Ví dụ tại tỉnh Akita, hội đồng giáo dục ở tỉnh và hiệp hội y tế đã phối hợp để giáo dục giới tính cho học sinh trung học cơ sở và phổ thông. Kết quả, tỷ lệ nạo phá thai ở thanh thiếu niên, vốn cao hơn so với tỷ lệ trung bình trên toàn quốc, nay đã giảm đáng kể trong 10 năm.

Những trường hợp thành công trên đã cho thấy, điều cần thiết để bảo vệ trẻ không phải là trốn tránh “chuyện ấy” mà là hướng dẫn trẻ kiến thức đúng đắn về tình dục để có thái độ và đưa ra quyết định chính xác. Có lẽ đã đến lúc, những người đứng đầu nền giáo dục Nhật Bản nên tìm ra phương pháp giáo dục giới tính thực sự có ý nghĩa, phù hợp với thời đại và thực tế của lứa tuổi thanh thiếu niên ngày nay.

Xem thêm: Giáo dục giới tính cho trẻ và những điều ba mẹ cần lưu ý

kilala.vn