Học sinh Nhật phát âm tiếng Anh tệ có phải do Katakana?

Ai từng tìm hiểu sẽ biết Nhật Bản có nhiều bảng chữ cái, trong đó Katakana thường được dùng để phiên âm tên nước ngoài hoặc từ mượn từ tiếng nước ngoài. Do hệ thống âm tiết trong Katakana vẫn chưa đủ nên những ai đọc tiếng Anh theo phiên âm này, lâu dần sẽ bị phát âm sai. Nhưng có thể đổ lỗi hoàn toàn cho Katakana hay không?

Cách phiên âm tiếng nước ngoài bằng Katakana sẽ khiến phát âm gốc bị biến đổi, chẳng hạn như: sit -> shitto, light -> raito, thing -> shingu,... So với phát âm chuẩn, phát âm theo Katakana sẽ bị trại đi, và dĩ nhiên là không chuẩn được. Mặc dù vậy, chúng ta vẫn không thể đổ toàn bộ lỗi cho Katakana bởi ai cũng có thể sửa chữa được phát âm của mình thông qua nhiều hình thức, phương pháp khác nhau. Nhưng vì sao lại không ai chịu thay đổi?

Trong văn hóa Nhật Bản có một câu thành ngữ thế này: "出る杭は打たれる" (Deru kui wa utareru), tạm dịch là "Cọc nào nhô lên sẽ bị đóng xuống". Câu thành ngữ này có thể phản ánh được một phần nào đó về quan niệm xã hội tại Nhật, một khi nổi trội hơn so với đám đông, bạn sẽ bị người ta ganh ghét. Theo như ý kiến của một giáo viên Trung học tại Nhật chia sẻ trên Twitter, đây chính là lý do mà nhiều học sinh Nhật phát âm tiếng anh không chuẩn. Đơn giản, vì không ai muốn mình nổi bật và bị ghét.

Tài khoản Twitter của giáo viên với tên Shira chia sẻ: "Trở ngại lớn của học sinh Trung học phổ thông và Trung học cơ sở Nhật Bản khi cố gắng cải thiện khả năng phát âm chính là "những ánh mắt xung quanh". Nếu ai đó trong lớp cố gắng nói giọng chuẩn thì người đó sẽ trở nên nổi bật, có khi sẽ bị bắt nạt. Thậm chí một số học sinh lo lắng rằng có nên cố gắng phát âm kiểu Katakana hay không."

Shira cũng nói rằng ý kiến của cô không dựa trên dự liệu hay phỏng vấn khảo sát nào mà là kinh nghiệm cá nhân của cô trong quá trình giảng dạy, kiến thức có được từ sách và những câu chuyện của các học sinh. Là một giáo viên với nhiều năm kinh nghiệm dạy học, cô Shira từng chứng kiến tác động của "những ánh mắt" đối với kỹ năng phát âm của học sinh trong lớp. Có những học sinh sau khi sống ở nước ngoài và trở về Nhật, khi nói chuyện với giáo viên các em sẽ dùng phát âm tiếng Anh chuẩn nhưng khi được yêu cầu nói trong lớp, các em lại dùng cách phát âm Katakana.

Chia sẻ của cô Shira đã nhận được nhiều chú ý, một số người đã để lại chia sẻ của chính họ.

"Mặc dù tôi lớn lên ở một quốc gia nói tiếng Anh từ khi còn nhỏ nhưng tôi lại không thể nói tiếng Anh trong trường ở Nhật được. Lúc giơ tay phát biểu ý kiến, các bạn khác sẽ cười khúc khích, và khi tôi nghĩ rằng mình sẽ phát âm đúng, các bạn sẽ tiếp tục cười. Đó là một trong những lý do khiến tôi ghét trường học."

"Khi tôi là học sinh lớp 9, một nữ sinh cùng lớp với tôi, người đã nói tiếng Anh từ khi học tiểu học, tham gia một cuộc thi hùng biện tiếng Anh. Cô ấy phát âm rất hay, nhưng một cậu bạn trong lớp chúng tôi đã chế giễu cô ấy. Bây giờ nghĩ lại, tôi không thể tin rằng đó là sự phân biệt khủng khiếp thế nào!"

"Khi tôi là học sinh cấp 2, tôi nghe rất nhiều nhạc Anh thể loại rock. Khi lên lớp tôi phát âm theo kiểu tôi nghe từ các bài hát thì giáo viên đã cười như muốn nói "Em đang cố gắng làm gì đấy?" Sau đó tôi đã phát âm kiểu Katakana. Tôi ghét lớp học tiếng Anh và trở nên tự ý thức rằng mình kém tiếng Anh."

"Tôi và bạn gái sẽ giơ tay và cố nói tiếng Anh nhiều nhất có thể trong lớp học tiếng Anh. Nhưng rồi chúng tôi bị bắt nạt vì điều đó. Tại các trường trung học cơ sở công lập ở Nhật, học sinh không có sự lựa chọn nào khác ngoài phát âm kiểu Katakana. Bạn chỉ có thể sử dụng cách phát âm chuẩn sau giờ học ở trường hoặc tại các trung tâm dạy đàm thoại tiếng Anh. Vì vậy chúng tôi phát âm tiếng Anh tùy theo môi trường khác nhau."

Theo góc nhìn của những người trưởng thành, sẽ không ai hài lòng khi thấy những học sinh có khả năng phát âm tốt tiếng Anh lại cố tình hạ trình độ để "hòa nhập" với các bạn cùng lớp. Tuy nhiên, cách làm này của các em học sinh cũng có thể hiểu và thông cảm được. Ai cũng hy vọng rằng sẽ có nhiều học sinh mạnh mẽ hơn, trở thành một "cái cọc nhô lên" cùng với sự hỗ trợ của giáo viên trong việc phát âm tiếng Anh đúng cách.

kilala.vn