Arafo, phụ nữ tuổi 40

アラフォー (Arafo) viết tắt của từ tiếng Anh "Around Forty", được công ty truyền thông U-can bình chọn là từ phổ biến nhất trong năm 2008. Kể từ đó, Arafo được dùng để chỉ những phụ nữ trên dưới 40 tuổi (35 - 45) ở Nhật. Không chỉ trong đời sống thường ngày, trên báo chí mà cả phim ảnh cũng nói nhiều về thế hệ phụ nữ Arafo.

Những phụ nữ của thế hệ chuyển giao thời đại

Phụ nữ trên dưới 40 là những người được sinh ra khoảng sau năm 1970, là giai đoạn kết thúc của thời kỳ kinh tế phát triển thần kì. Tuổi thanh xuân và tuổi trẻ của những lớp người này trải qua suốt thời kỳ kinh tế bong bóng những năm 1980, giai đoạn xã hội Nhật có rất nhiều thay đổi về tư tưởng, cũng như sự bình đẳng nam nữ trong công việc.

Đặc biệt, đạo luật bình đẳng giới trong công việc được thực thi từ năm 1986, đã tạo nên sự thay đổi đối với phụ nữ về quyền bình đẳng với nam giới trong công việc. Arafo chính là thế hệ đầu tiên thể hiện sự thay đổi lớn lao ấy trong lòng nước Nhật kể từ khi bộ luật được thực thi.

Nếu như thế hệ mẹ hay bà của phụ nữ Arafo hầu hết đều nghỉ ở nhà để sinh con và chăm sóc gia đình sau khi lấy chồng thì thế hệ phụ nữ Arafo lại được tiếp cận với những luồng tư tưởng tự do, giải phóng mình khỏi các định kiến cũ, tự chủ hơn trong việc lựa chọn giữa sự nghiệp, tình yêu, kết hôn và sinh con. Theo báo cáo điều tra của Sở Nội vụ Nhật Bản thì tỉ lệ phụ nữ trong độ 35-44 tuổi đi làm là 5.8% (năm 1985), 8.3% (năm 1995) và 15.3% năm 2005. Đồng thời, vào năm 1975 tỉ lệ phụ nữ dưới 30 tuổi sinh con là 79.4%, và trên 30 tuổi là 20.6% thì đến năm 2005 tỉ lệ đó lần lượt là 45.6 % và 54.4%. Xu thế phụ nữ đi làm và muốn khẳng định mình ngày càng mạnh mẽ hơn ở Nhật là một thách thức đòi hỏi các nhà lập pháp phải cải thiện chính sách an sinh, hỗ trợ nhiều hơn cho phụ nữ trong vấn đề hôn nhân và sinh đẻ nhằm giảm tình trạng kết hôn muộn, hoặc không kết hôn.   

Cuộc chiến sự nghiệp, tình yêu, kết hôn và sinh con

Ở Việt Nam hiện nay, một người phụ nữ qua 35 mà chưa có người yêu hay chưa kết hôn vẫn bị coi là “ế” thì ở Nhật tư tưởng đó đã thoáng hơn rất nhiều. Phụ nữ Nhật ít khi chịu áp lực từ gia đình, những lời đàm tiếu của họ hàng hay mọi người xung quanh. Trên hết, người phụ nữ được toàn quyền quyết định cuộc đời mình, sống theo cách mà mình muốn, chứ không phải là sống theo ý của người khác. Họ có quyền tự tìm câu trả lời cho vấn đề đâu là hạnh phúc của bản thân trong sự lựa chọn giữa sự nghiệp, tình yêu, kết hôn và sinh con, chứ không nhất thiết chỉ có một đáp án như thế hệ trước.

Ngày nay, không còn hiếm gặp thế hệ phụ nữ Arafo là các nữ doanh nhân, nhà khởi nghiệp, nhân viên xuất sắc trong công ty, hay thành công vượt bậc trong công việc. Khi bạn quá mải mê với công việc, muốn thăng tiến và sống hết mình với nó, lúc buồn vẫn có bạn bè để tụ tập chia sẻ, thì cần gì phải kết hôn? Đó là suy nghĩ của không ít phụ nữ Arafo.

Thế nên, bên cạnh hình ảnh người phụ nữ Nhật truyền thống, hi sinh nghỉ việc ở nhà để chăm sóc gia đình thì lớp phụ nữ được giải phóng tư tưởng, tự do thể hiện khả năng của bản thân, độc lập về tài chính, cá tính mạnh mẽ đang vẽ nên chân dung phụ nữ Nhật hiện đại.

Không đánh mất niềm tin vào tình yêu và lẽ sống

Bất chấp không ít ý kiến cho rằng người không kết hôn muộn là thiệt thòi, phụ nữ Arafo ý thức rằng họ là những người biết coi trọng và dành đủ thời gian cho bản thân. Kết hôn muộn nghĩa là họ có cơ hội thể hiện hết khả năng của mình cho đam mê và mục tiêu cá nhân.

Về chuyện tình yêu, lớn tuổi không có nghĩa là họ không muốn yêu và không muốn lập gia đình. Nhưng phụ nữ Arafo sẽ không chỉ vì sinh con mà kết hôn, điều quan trọng khi tìm đối tượng kết hôn của họ chính là hai bên có thực sự thấu hiểu lẫn nhau hay không.

So với những phụ nữ 20 tuổi hay 30 tuổi thì phụ nữ Arafo không chỉ có độ chín về trí tuệ, kiến thức xã hội mà còn làm chủ bản thân cũng như cuộc sống của mình rất tốt. Vì thế theo một bản điều tra của chính phủ Nhật, tỉ lệ trẻ nhỏ mắc bệnh ở những bà mẹ là phụ nữ Arafo ít hơn hẳn so với các bà mẹ trẻ, và tỉ lệ xung đột giữa cha mẹ và con cái cũng ít hơn.

Sự phát triển của y học hiện đại cũng sẽ hỗ trợ cho những phụ nữ Arafo ở Nhât tìm kiếm sự cân bằng giữa sự nghiệp, gia đình và con cái.

Những bộ phim về đề tài Arafo

“Around 40” - đài TBS sản xuất năm 2008 với nhân vật chính Ogata Satoko (39 tuổi) là một bác sĩ tâm lí độc thân. Bản thân Ogata luôn thấy hạnh phúc với cuộc sống hiện tại: mức thu nhập cao để sống thoải mái, ý nghĩa cuộc sống và ước mơ của cuộc đời đều nằm trong công việc hiện tại. Trong một lần mai mối Ogata đã từ chối lời đề nghị kết hôn của một anh chàng, chỉ vì anh ta nghĩ rằng phụ nữ không kết hôn mà chỉ biết đến công việc thì không thể có hạnh phúc. Tuy nhiên, cô vẫn muốn kết hôn, muốn sinh con và cuối cùng cô đã tìm được cho mình người bạn đời lí tưởng, là người hiểu cô và trân trọng lí tưởng sống của cô.   

Cô bạn thân cấp 3, Takeuchi Mizue, là hình mẫu một bà nội trợ Sengyoshufu đúng nghĩa với cuộc sống chỉ quanh quẩn với chuyện học hành của cậu con trai đang ở độ tuổi phản kháng và một ông chồng không hề động tay vào việc nhà. Những xung đột gia đình vì chồng không cảm thông cho vợ là hình ảnh mà mỗi cặp vợ chồng đều soi thấy mình trong đó. Ở độ tuổi 40 Takeuchi quyết định đi làm lại, cô đã trải qua hành trình gian nan để xin việc, và cuối cùng đã tìm thấy được công việc phù hợp với khả năng, đồng thời cải thiện được mối quan hệ vợ chồng, cha mẹ - con cái.

“Last Cinderella” (năm 2013) và bộ phim đang chiếu trên kênh Fuji Televison “Otona Joshi” (オトナ女子) cùng khai thác đề tài tình yêu và hôn nhân. Mỗi bộ phim và mỗi nhân vật đều mang hơi thở của phụ nữ Arafo Nhật hiện đại. Ở Nhật, phụ nữ trên dưới 40 sẽ không còn được gọi là những cô gái (Joshi) nữa mà là “bà cô” (Obasan). Những phụ nữ Arafo độc thân trông trẻ hơn tuổi thực nhưng lại đứng giữa lằn ranh của “cô gái” và “bà cô”.

Điểm chung của phụ nữ Arafo là trong công việc họ rất giỏi nhưng lại thường bị các nữ nhân viên trẻ hơn nói xấu sau lưng và phản đối ngầm, còn trong tình yêu họ lại hơi “khờ khạo”. Nhưng cuối cùng, vượt qua định kiến tuổi tác, thu nhập, mỗi người sẽ tìm được tình yêu từ những người đàn ông có thể nhìn thấy vẻ đẹp thực sự ẩn bên trong những người phụ nữ Arafo.

Nguyễn Thị Thu/kilal.vn