Trong thế giới Bento muôn màu
Gia đình Nhật Bản
Bài: Junichi Ouchi, Mayu Senda, Nguyệt Tăng, Lăng Vi, Thủy Cúc, Lê Mai / Ảnh: Noriaki Sugita / Món ăn: Yuki Tomizawa / Biên dịch: Lăng Vi, Lê Mai
Người Nhật thích cơm Bento nhất thế giới
Văn hóa cơm hộp ở mỗi nước đều khác nhau. Tuy nhiên, chưa có nước nào lại có cơm hộp đa hình đa dạng như Nhật Bản. Không ngoa khi nói người Nhật là dân tộc yêu thích cơm hộp (Bento) nhất trên thế giới.
Những năm gần đây, cơm Bento của Nhật dần thu hút được sự chú ý của Mỹ, Pháp cũng như nhiều nước khác. Mở nắp một hộp Bento, bạn sẽ thấy sự cân đối trong tỉ lệ giữa món ăn phụ và món ăn chính, hình thức trình bày đẹp đẽ với màu sắc sống động hài hòa. Ngắm nhìn một hộp Bento như vậy, người ta cảm nhận rõ ràng tinh thần và gu thẩm mỹ tinh tế của người Nhật.
Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của Bento. Trong văn bản lịch sử cổ nhất của Nhật Bản ra đời vào thế kỉ thứ 8, “Nihonshoki” và “Kojiki” có kể rằng, vào khoảng thế kỉ thứ 5, khi đi làm đồng, đi săn hay có chiến tranh, người dân thường đem theo thức ăn bảo quản như cơm nắm rang sau khi nấu. Tuy vậy, tên gọi “Bento” chỉ ra đời vào khoảng thế kỉ 16. Từ sau đó, Bento xuất hiện thêm nhiều loại và phát triển không ngừng. Cho đến ngày nay, sự tồn tại của Bento đã trở nên không thể thiếu trong đời sống của người dân xứ Phù tang.
Yêu thương chất chứa trong Bento
Tại sao người Nhật lại thích Bento như vậy? Một trong những lý do chính là “cảm giác đặc biệt” mà Bento mang lại. Hầu hết bữa trưa của các học sinh tiểu học và trung học đều được nhà trường chuẩn bị. Nhưng vào những dịp như ngày hội thể thao hay dã ngoại, học sinh sẽ tự đem theo cơm Bento của nhà mình. Đó là một truyền thống thú vị! Ngoài ra, người Nhật cũng chuẩn bị Bento khi có dịp vui chơi ngoài trời như đi picnic hay ngắm hoa anh đào. Thế nên, tự bao giờ Bento đã gắn liền với những kỷ niệm vui. Rất nhiều người Nhật khi còn bé đã trải qua những dịp gắn liền với Bento như vậy, nên đã mang ấn tượng rằng Bento luôn chất chứa những điều đặc biệt.
Lý do thứ hai là, hộp Bento đong đầy những yêu thương của mẹ và vợ. Ở Nhật, những người mẹ thường làm cơm Bento thật đẹp và bổ dưỡng với mong muốn chăm sóc sức khỏe cho con và có thể khiến con vui thích khi mở hộp cơm. Cũng tương tự như vậy với những hộp Bento mà vợ kì công chuẩn bị cho chồng. Và người Nhật gọi những hộp cơm đó là “Aisai Bento” – Hộp cơm tình yêu – mang nghĩa hộp cơm chất chứa nhiều tình cảm của vợ dành cho chồng. Trong xã hội Nhật ngày nay, nhiều phụ nữ cũng phải đi làm nên thường không có thời gian làm Aisai Bento. Thế nhưng, với cánh đàn ông, nhận được “Hộp cơm tình yêu” có lẽ là một niềm vui khó quên trong ngày.
Có nhiều loại cơm Bento, nhưng với cơm hộp chuẩn bị tại nhà thì thường không có quy tắc bắt buộc nào. Cơm hộp có những món ăn bản thân hay người trong nhà yêu thích, cơm hộp có những món thanh đạm tốt cho sức khỏe,… bất cứ gì cũng được. Nếu có dịp, hãy thử làm Bento Nhật Bản nhé!
Các loại Bento chính
Có thể nói cơm Bento đứng đầu thế giới về sự đa dạng và phong phú. Đa dạng đến mức không thể đếm xuể có bao nhiêu loại cơm Bento. Vì vậy, Kilala sẽ giới thiệu đến bạn những loại chính của hình thức cơm hộp độc đáo này.
Onigiri Bento (Cơm hộp cơm nắm)
Đây được xem là khởi đầu của cơm hộp Nhật Bản. Cơm sau khi nắm, được bọc lại bằng vỏ tre rồi cho vào hộp.
Hinomaru Bento (Cơm hộp quốc kì Nhật)
Cơm được cho đầy trong hộp, chính giữa để một trái mơ muối. Ngoài ra không có món ăn kèm nào khác. Nhìn qua trông rất giống quốc kì của Nhật nên mới có tên như vậy.
Nori Bento (Cơm hộp rong biển)
Cơm được phủ rong biển khô ở trên. Thức ăn kèm tùy thích. Đây là một trong những cơm Bento phổ biến nhất.
Makunouchi Bento (Cơm hộp giữa giờ)
Gồm có cơm, rau củ, cá hoặc thịt, trái cây và bánh ngọt Wagashi được xếp rất đẹp mắt. Thời xưa, loại cơm hộp này được dùng trong thời gian nghỉ giữa giờ khi xem kịch Kabuki hay kịch Noh. Ngày nay, bạn vẫn có thể ăn Makunouchi Bento tại các nhà hàng hoặc tiệm bán cơm hộp.
Ekiben (Cơm nhà ga)
Cơm hộp được bán tại nhà ga và trên các xe lửa đường dài. Người Nhật cũng rất chuộng Ekiben và có nhiều Ekiben địa phương trên khắp nước Nhật. Hộp đựng Ekiben cũng có nhiều kiểu độc đáo đến nỗi có cả người chuyên sưu tầm hộp cơm Ekiben.
Kyara ben (Cơm hộp hoạt hình)
Cơm hộp dùng thực phẩm tạo hình nhân vật manga hay động vật. Mục đích ban đầu của Kyara ben là để trẻ con vui thích mà ăn những món chúng ghét, nhưng về sau những người yêu thích làm loại cơm hộp này ngày càng nhiều. Cơm hộp hoạt hình thậm chí đã nổi tiếng ra đến nước ngoài.