Khi các Samurai dệt lụa

Du lịch Nhật Bản • May 7, 2021

Bài: Phương Thảo

Vì sao những Samurai lại quyết định buông kiếm để lựa chọn việc sản xuất tơ lụa vốn không phải thế mạnh của họ?

Thị trấn Tsuruoka không chỉ nổi tiếng khi được UNESCO công nhận “Thành phố ẩm thực sáng tạo” duy nhất tại Nhật Bản, nơi đây còn ẩn chứa câu chuyện về một gia tộc Samurai đã xây dựng nên làng nghề tơ lụa nổi danh Matsugaoka. Đây còn là địa điểm duy nhất mà quy trình tinh chế lụa có từ thời Minh Trị (1868 - 1912) vẫn còn tồn tại. Cùng với việc bảo tồn lịch sử và văn hóa của ngành tơ lụa, Matsugaoka đang nỗ lực hết mình để tạo ra một giá trị văn hóa mới cho lụa.

Thị trấn Tsuruoka bình yên và cổ kính. Ảnh: Tsuruoka

Bên trong một xưởng sản xuất lụa. Ảnh: Tsuruoka

Những Samurai "buông kiếm xuống - nhặt cuốc lên"

Gia tộc Shonai là một gia tộc Samurai trung thành với Mạc phủ Tokugawa trong thời kỳ Edo (1603-1868) cai trị vùng đất Tsuruoka. Sau thất bại trong cuộc chiến tranh Boshin (1868-1869), khoảng 3.000 cựu Samurai của gia tộc Shonai bị coi là kẻ phản loạn. Để giữ vững gia tộc, khôi phục danh dự và xóa bỏ danh tiếng xấu, những Samurai cùng khoảng 500.000 công nhân khác quyết định tham gia vào nỗ lực công nghiệp của chính phủ mới, Họ dồn tâm sức khai hoang vùng đất Matsugaoka để trồng dâu nuôi tằm, thành lập các xưởng sản xuất tơ lụa, kiểm soát từng bước của quy trình sản xuất một cách chặt chẽ: từ việc cho tằm ăn dâu đến việc lấy tơ, dệt vải và cho ra thành phẩm.

Những cựu Samurai bắt đầu ngành công nghiệp tơ lụa ở Tsuruoka. Ảnh: Tsuruoka

Các Samurai khai hoang vùng Matsugaoka. Ảnh: Tsuruoka

Ngày nay, vùng Matsugaoka vẫn giữ được diện mạo ban đầu, trở thành điển hình xuất sắc về cách bảo tồn cơ sở vật chất, đất đai và chính sách quản lý. Chính vì thế, nơi đây là nơi duy nhất ở Nhật Bản có di sản truyền thống đầy đủ, hoàn thiện quá trình từ thu hoạch tơ đến dệt, tinh chế và in ấn. Năm 2017, các trang trại tơ lụa tại Matsugaoka được công nhận “Di sản Nhật Bản”. Các sản phẩm bày bán tại đây được làm hoàn toàn theo phương pháp cổ xưa, sử dụng những cỗ máy có tuổi đời hơn 150 năm.

Bảo tàng lưu trữ và sản xuất lụa Matsugaoka. Ảnh: tapi-mag

/banner

Làng dệt lụa cổ xưa của các Samurai

Tại trang trại tơ lụa Matsugaoka, ngoài được chứng kiến quá trình tạo ra lụa truyền thống, du khách có thể dạo quanh và đắm mình vào những di tích cổ xưa.

Heishindo

Heishindo - nơi ở và là địa điểm kinh doanh của gia đình Kazama với các sản phẩm về lụa. Ngày nay, Heishindo được công nhận là tài sản văn hóa hữu hình quan trọng được quốc gia chỉ định.

Không gian ngôi nhà cổ của gia đình Kazama. Ảnh: Tsuruoka

Gia đình Kazama là thế hệ khai phá sự phát triển ngành công nghiệp tơ lụa của Tsuruoka. Họ phục vụ cho Miền Shonai trước đây thuộc quyền cai trị của Lâu đài Tsuruoka. Khi các Samurai quyết định sản xuất lụa, gia đình Kazama là những người hỗ trợ tâm huyết nhất. Họ cấp vốn đầu tư cho ngành công nghiệp tơ lụa, sau này trở thành những thương nhân giàu có nhất trong thành phố và hỗ trợ cho sự hồi sinh của ngành công nghiệp lụa ở Tsuruoka.

Năm 1896, người đứng đầu thế hệ thứ bảy của gia tộc, Koemon Kazama đã xây dựng Heishindo, ngôi nhà của gia đình và trung tâm hoạt động của doanh nghiệp. Căn nhà cổ có tuổi đời gần 200 năm, thể hiện kiến trúc Nhật Bản thời Minh Trị (1868 - 1912). Mái nhà được lợp khoảng 40.000 viên đá, các khung lớn của cột trụ vẫn còn đến nay như một “nhân chứng” cho thời kỳ thịnh vượng của một gia đình thương gia.

Đền thờ lụa – Silk Shrine

Ngôi đền này ban đầu nằm trong khuôn viên của một dinh thự cũ của gia đình Sakai. Đến năm 1875, ngôi đền được chuyển đến khu vực của vùng đất Matsugaoka. Năm 1895, nơi đây trở thành Đền thờ lụa của cả khu vực Matsugaoka. Dù quy mô không lớn như những ngôi đền khác tại Nhật nhưng đối với những người dân của Tsuruoka, nơi đây mang yếu tố linh thiêng như một vị thần canh giữ cho truyền thống lâu đời của ngành lụa trong vùng từ xưa đến nay.